گمانه‌ زنی‌ ها درباره آشتی قطر و عربستان

منابع آمریکایی اعلام کردند که تلاش برای یافتن راهکار سریع بحران قطر با شورای همکاری خلیج فارس به یک مسئله ضروری تبدیل شده است به ویژه اینکه شورای همکاری خلیج فارس با چالش‌هایی روبروست و کشورهای عربی همچنان با خطر تروریسم روبرو هستند.

این منابع اعلام کردند: دلیل نزدیک شدن به تحقق آشتی میان عربستان و قطر با نظارت آمریکا، اقدامات دیپلماتیک جدی‌ای است که آمریکایی‌ها از طریق سفرهای دوره‌ای خود از ریاض به دوحه و برعکس داشتند. ۲۲ اکتبر رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا ظرف چند ساعت به ریاض و دوحه سفر کرد. وی به مسئولان ریاض و دوحه تأکید کرد که این بحران باید هرچه سریع تر حل شود.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نیز تأکید کرده بود که اکنون زمان آن رسیده راهکاری برای حل بحران قطر پیدا شود. تیلرسون از رهبران عربستانی و قطری خواست در مذاکرات و تلاش‌ها برای یافتن راهکار درباره اختلافات و بازیافتن وحدت شورای همکاری خلیج فارس نقش داشته باشند.

سه روز بعد وزیر خزانه‌داری آمریکا به ریاض سفر کرد و به شکل رسمی مرکز مبارزه با حمایت مالی تروریسم را افتتاح کرد. این مرکز شامل تمامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از جمله قطر است. کشورهای محاصره کننده قطر تأکید دارند که مبارزه با حمایت مالی از تروریسم از مسائل محوری در نزاع کنونی میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است. عربستان از این مرکز برای حمایت از خواسته‌های اصلی خود درباره اقدامات قطر استفاده خواهد کرد؛ اقداماتی که به گفته کشورهای محاصره کننده، امنیت عربستان و امارات را از بین می‌برد. به گفته این کشورها، از جمله این اقدامات حمایت قطر از اخوان المسلمین و به کارگیری شبکه الجزیره برای ترویج تندروی است.

این نزاع چند روز بعد از نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در ماه مه آغاز شد؛ زمانی که واشنگتن و شرکای عربش یادداشت تفاهمی را برای ایجاد مرکز مقابله با حمایت مالی از تروریسم امضا کردند. برای همین مشارکت قطر در این اقدام مشترک بسیار اهمیت دارد. وزیر خزانه داری آمریکا در این راستا گفت: آمریکا با تمامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس به هماهنگی پرداخته است.

همچنین تمامی اعضای این مرکز از جمله قطر، ۲۵ اکتبر شخصیت‌ها و نظام‌هایی را به لیست حمایت از تروریسم اضافه کردند. هدف این مرکز هدف قرار دادن "شبکه‌های تروریستی جدید و پیشرفته" در سطح منطقه از جمله داعش، القاعده، طالبان، شبکه حقانی و گروه‌هایی مثل حزب‌الله است.

هدف از یادداشت تفاهم، همکاری برای مقابله با تهدیدات در منطقه است. این مرکز سه هدف اصلی دارد که نخستین آن مشخص کردن اطلاعات مربوط به شبکه‌های حامی مالی تروریسم، دوم هماهنگی اقدامات تخریبی مشترک و سوم کمک به کشورهای منطقه برای مبارزه با تهدید تروریسم است.

پیشتر عربستان، امارات، مصر و بحرین لیستی از افراد جدید را به لیست تروریسم خود اضافه کردند که شامل چند شخصیت قطری نیز بود. مسئولان قطری با اتهاماتی که این کشورها به دوحه درباره حمایت مالی از تروریسم وارد کرده بودند، مخالفت کرده و لیست این کشورها را بی اساس دانستند.

علاوه بر مرکز مقابله با حمایت مالی از تروریسم، آمریکا و قطر ژوئیه گذشته توافق دوجانبه‌ای را برای مبارزه با تروریسم امضا کردند. تیلرسون نیز پیشرفت قطر در مسائل مربوط به تروریسم از جمله مشارکت در تهیه لیست تروریسم را ستود. براساس اطلاعات عربستان آماده است تا از این مرکز و توافق میان آمریکا و قطر برای آشتی استفاده کند به شرط اینکه واشنگتن نقش اصلاحگر و ضامن حسن نیت قطر را ایفا کند.

عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان ۲۴ اکتبر در سخنانی گفت: "اگر توانستیم رفتار قطر را تغییر دهیم شورای همکاری خلیج فارس قوی‌تر خواهد شد و در آن صورت می‌توانیم با ایران و تروریسم مقابله کنیم. نزاع با قطر صرفا مسئله ساده‌ای است و مسائل دیگری وجود دارد که باید بر آن متمرکز شد."

احتمالا آشتی کامل هنوز امکان پذیر نباشد اما باعث بهبود چشمگیر اوضاع کنونی خواهد شد و در نهایت تشکیل مرکز اقدام جسورانه و تاریخی برای تقویت همکاری میان کشورهای عضو مبارزه با حمایت مالی تروریسم محسوب می‌شود.