چرا سفر گردشگران اروپایی به ایران کاهش داشته؟

در سه ماه نخست امسال عراقی‌ها ۷۵ درصد، اتباع آذربایجان و افغانستان به ترتیب ۳۰ و ۲۸ درصد و ترکیه‌ای‌ها ۲۴ درصد نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بیشتر به ایران سفر کردند، جمعیتی که رشد ورود گردشگران خارجی به ایران را طبق اعلام رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بیش از ۳۰ درصد افزایش داده است، مسافرانی که میزان درآمدشان برای ایران مشخص نیست و به نظر می‌رسد تنها نمودارهای جمعیتی گردشگری را تکان داده‌اند.

ابراهیم ابراهیمی ـ از جمله توگردان‌های مستقل که خارج از تشکل‌های صنفی در گردشگری فعالیت می‌کند، درباره هدف‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری روی کشورهای همسایه با توجه به افزایش سفر آن‌ها به ایران در چهار ماه گذشته به ایسنا، گفت: آن‌هایی که با کاهش ارزش ریال به ایران سفر می‌کنند و مواد غذایی از ایران می‌خرند، گردشگر نیستند. درست است آمار آن‌ها در ترددها محاسبه می‌شود ولی گردشگر تعریف مشخصی دارد. باید برای کشور درآمدزایی داشته باشد، نه آن‌که مرغ، گوشت و برنج و مایحتاج اولیه مردم ما را بخرد و به کشورش ببرد. گردشگر باید فرش و صنایع دستی بخرد، به هتل پول بدهد، موزه برود و برای دیدن آثار تاریخی پول خرج کند.

عراقی‌ها از وقتی که دلار نوسان پیدا کرده به ایران سفر می‌کنند گوشت، لبنیات و مایحتاجشان را می‌خرند و به کشورشان برمی‌گردند و ما آن‌ها را جزو گردشگران حساب می‌کنیم
وی افزود:‌ درست است که وضعیت مالی کشورهای همسایه به مراتب از ایران بدتر است اما با این تورم و نوسانات ارز و کاهش ارزش ریال، سفر و خرید مواد خوراکی در ایران برای اتباع این کشورها مقرون‌به صرفه شده است.

این تورگردان که در حوزه آلمان اتریش بیشتر فعال است، از ابتدای سال تا کنون ریزش آماری گردشگران اروپایی را با از دست دادن ۲۵۰ گردشگر، شدیدتر تجربه کرده است، درباره این عقب‌نشینی گفت: درست است که کشور ما درگیر مسائل سیاسی شده و اتفاقاتی که در دی ماه افتاد خیلی‌ها را از آمدن به ایران منصرف کرد اما این همه موضوع نیست. آژانس ما تقریبا با ۲۰۰۰ آژانس خارجی مدام درحال مکاتبه است، هیچ کدام از همکاری با ایران کنار نکشیده‌اند و تورهای این مقصد را حذف نکرده‌اند اما می‌گویند ایران دیگر متقاضی سفر ندارد.

وی افزود: بیشتر گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند سن بالایی دارند، یک اروپایی مگر چند بار در سال می‌خواهد یا می‌تواند به یک کشور سفر کند، گردشگرانی هستند که بالای ۶۰ سال دارند و بیشتر از شش بار به ایران سفر کرده‌اند. ما با مساله تازه‌ای روبرو شده‌ایم؛ جمعیت گردشگران مسن و علاقمند به ایران کم شده‌ و نوبت به نسل جوان‌تر رسیده است، همین حالا هم میانگین سنی گردشگران حاضر در تورهای ایران کاهش یافته و یا تعداد خانواده‌ها به نسبت گذشته بیشتر شده است، اما ایران از سلیقه این گردشگران فاصله دارد.

ابراهیمی در پاسخ به این پرسش که نرخ پایین سفر به ایران نمی‌تواند عاملی جذاب برای گردشگران جوان‌تر که در قیاس با توریست‌های کهنسال درآمد کمتری دارد، باشد؟ اظهار کرد: درحال حاضر قیمت عامل انگیزشی نیست، درست است که موضوع مهم و تاثیرگذاری در انتخاب مقصد است اما ترس از جنگ و بسته شدن مرزهای ایران، مساله مهم‌تر و تاثیرگذارتری است.

وی اضافه کرد: همراه با نوسانات ارز تقریبا همه آژانس‌های ایرانی قیمت‌ها را پایین آوردند، اما آینده اقتصادی کشور مبهم است بنابراین خیلی نمی‌توانیم روی قیمت مانور بدهیم و یا خطر کنیم چون امروز کاهش ارزش ریال، سفر را برای خارجی‌ها مقرون‌به صرفه کرده، سال دیگر که احتمال افزایش تورم و رکود بیشتر وجود دارد، چه کار باید کرد.

این تورگردان ادامه داد: آن عده که معتقدند آژانس‌های گردشگری دلار و یورو پارو می‌کنند، فقط همین یکی دو ماه را می‌بینند، همین امروز برای سفر هوایی یک گردشگر خارجی در مسیر تهران ـ شیراز ۷۰۰ هزار تومان پول بلیت داده‌ایم، درحالی‌که زمزمه گرانی هتل‌ها، دستمزد راننده‌ها و راهنماها را از همین حالا برای سال آینده می‌شنویم بنابراین اگر با اعتماد به نرخ دلار امروز (بیش از ۱۰ هزار تومان) به آژانس‌های خارجی قمیت بدهیم و سال آینده با تورم و افزایش نرخ خدمات و کالا روبرو شویم، نمی‌توانیم قیمت‌ها را دوباره بالا ببریم، با این کار فقط باعث بی‌اعتمادی در بازار قدیمی‌مان می‌شویم.

این تورگردان در قیاس وضعیت موجود گردشگری ایران با اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ که ایران در تحریم به سر می‌برد، گفت: به هیچ وجه شرایط قابل مقایسه نیست، آن زمان ایران کشور منفوری بود و اکنون جایگاهی پیدا کرده که آن دوره نداشت. آن سال‌ها آژانس من شاید در یک سال ۲۰۰ گردشگر می‌توانست جذب کند، درحالی‌که اکنون فقط در دو ماه شهریور و مهرماه ۵۰۰ گردشگر جذب کردیم.

ایران برای خارجی‌ها ارزان شده اما وقتی ترس از جنگ و بسته شدن مرزها وجود دارد، مفت هم بدهیم نمی‌آیند. باید حمله تبلیغاتی کنیم تا این ترس بریزد
با این حال او نسبت به ترسی که در کشورهای اروپایی نسبت به ایران فراگیرتر شده است هشدار داد و گفت: بهترین کاری که می‌توان در این شرایط انجام داد حمله تبلیغاتی است، همان کاری که بیشتر کشورها انجام می‌دهند یعنی در یک دوره زمانی خاص، فقط یک کشور را هدف قرار می‌دهند، کمپین تبلیغاتی گسترده‌ای راه می‌اندازند و نتیجه خیلی خوبی هم می‌گیرند. در وضعیت کنونی شرکت کردن در نمایشگاه فایده چندانی ندارد. چون ما باید مردم را برای آمدن به کشورمان تشویق کنیم نه فقط آژانس‌ها را.

او درباره ایده سازمان میراث فرهنگی، برای پرداخت پورسانت به آژانس‌های خارجی با هدف تبلیغ ایران مشابه آنچه ترکیه با مشارکت آژانس‌های ایرانی انجام می‌دهد، اظهار کرد: چند سال پیش ما این ایده را شخصا اجرا کردیم، البته هدف تبلیغات رسانه‌ای بود. از آژانس همکارمان در اتریش خواستیم در روزنامه‌های پرشمار این کشور درباره ایران تبلیغ کند که در دو صفحه آن هم برای یک بار این کار را به هزینه ما انجام داد، در ادامه هم تعدادی از آژانس‌داران اتریشی را با هزینه خودمان به ایران دعوت کردیم و نتیجه آن شد که در مقطع کوتاهی ۳۰ تور گردشگری از آن کشور به ایران سفر کرد.

وی اضافه کرد:‌ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌تواند چنین استراتژی داشته باشد. از رسانه‌های خارجی بهره ببرد، در هر دوره‌ای کشوری را هدف قرار داده و روزنامه‌نگاران و خبرنگاران مطرح که در رسانه‌های موثر فعالند را به ایران دعوت کند و به این شکل هجمه تبلیغاتی گسترده‌ای راه اندازد، چون آژانس گردشگری آنقدر توان و سرمایه ندارد که همه این کار را به تنهایی و بلندمدت انجام دهد.

او تاکید کرد: با مونولوگ نمی‌توانیم جریان ایران‌هراسی را تغییر دهیم، باید یک خارجی به هموطنانش نشان دهد که ایران کشور امنی است و سفر به آن جایی برای نگرانی ندارد.

ابراهیمی رسانه را تنها راه‌حل برون رفت از وضعیت موجود دانست و گفت: حتی اگر تور ایران را هم مفت بدهیم در شرایط فعلی مشتری نخواهیم داشت تا وقتی که این ترس از دل مردم جهان برچیده شود.