پروانه‌ها چطور می‌توانند طعم‌ها را حس کنند؟

حشرات دنیایی رنگارنگ و زیبا دارند که شاید هنوز توسط بشر کشف نشده است، اما گونه‌ای از آن‌ها با نام پروانه وجود دارند که علاوه بر زیبایی‌های ظاهری و دلربا، اسراری شگفت‌انگیز را نیز در زندگی خود دارند. به طور مثال شاید کمتر کسی بداند که این پروانه‌های رنگارنگ و زیبا چطور طعم و مزه را می‌چشند که امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد این اسرار را برای شما فاش کند.

مراحل زندگی پروانه‌ها به چه صورت است؟

پَروانه از جمله حشراتی محسوب می‌شود که در راسته پولک‌بالان (Lepidoptera) و از خانواده طبقه‌بندی‌نشده گُرزشاخکان قرار می‌گیرد.

جالب است بدانید؛ الگو‌های گوناگون رنگارنگ روی بال‌های پروانه‌ها و پرواز نامنظم، ولی باوقار آن‌ها باعث شده است تماشای پروانه یکی از سرگرمی‌های محبوب در برخی کشور‌ها به‌شمار بیاید.

پروانه‌ها دارای چهار مرحله در زندگیشان هستند:

مرحلهٔ اول تخم است، که پروانهٔ بالغ تخم‌گذاری می‌کند.

مرحلهٔ دوم که تبدیل به لارو یا کرم می‌شود. در این مرحله لارو (کرمینه) مقدار زیادی برگ می‌خورد تا خود را برای مرحلهٔ بعد آماده کند.

مرحلهٔ سوم شفیره است که کرم تاری به نام پیله به‌دور خود می‌بافد و مدتی در آن بدون هیچ غذایی زندگی می‌کند.

مرحلهٔ چهارم که پروانه است و جانور بالغ که دارای بال است از پیله بیرون می‌آید.

ساختار بدن پروانه‌ها به چه شکل است؟

بدن یک حشره شامل ۶ قطعه بهم جوش خورده است که ۴ قطعه آن دارای زائده است. آرواره‌های پایین و اولین آرواره بالا نسبت به دهان در اطراف واقع می‌شوند و یک لب بالایی دهان را از جلو محافظت می‌کند.

ماگزیلای دوم لب پایینی را می‌سازد. این اندام‌های ذکر شده قطعات دهانی خردکننده و جونده را تشکیل می‌دهند. در پروانه آرواره بالا به صورت قطعات دهانی مکنده خارج می‌شود.

هر یک از ۳ قطعه سینه دربردارنده یک جفت پا است و به قطعات دوم و سوم یک جفت بال نیز متصل است. در شکم حشره، ۷ قطعه اول بدون زائده هستند.

در قطعات هشتم و نهم زائده‌ای وجود دارد که به کار تخم‌گذاری کمک می‌کنند و مخرج در قطعه دهم قرار دارد. دو قطعه آخر سینه‌ای و ۸ قطعه اول شکمی دارای روزنک‌های زوجی هستند که به دستگاه تنفسی نایی منتهی می‌شوند.

پوست بدن پروانه‌ها

سطح بدن دارای پوشش ویژه‌ای است که در دوران رشد پس از جنینی و به هنگام پوست اندازی به شدت تحت تأثیر اعمال فیزیولوژیک مختلف قرار می‌گیرد.

پوست بدن برعکس کرم‌ها و نرم‌تنان از استحکام و مقاومت زیادی برخوردار است. بررسی‌های بافت‌شناسی پوست که به‌وسیله میکروسکوپ نوری انجام شده است نشان می‌دهد که پوست از دو لایه مشخص یکی باخته‌های روپوستی و دیگری لایه کوتیکول تشکیل می‌شود.

پوست بدن به طور کلی وظایف زیر را انجام می‌دهد:

بدن را در برابر عوامل فیزیکی و مکانیکی مختلف محیط مانند زرهی محافظت می‌کند.
از تبخیر آب بدن که در زندگی حشرات دارای اهمیت ویژه‌ای است جلوگیری کرده و مانع نفوذ مواد سمّی و خارجی به بدن می‌شود.

حشره را در برابر تغییرات بیش از اندازه گرمای محیط محافظت می‌کند.

غده‌های پوستی پروانه‌ها

غده‌های پوستی اعم از تک سلولی یا چند سلولی بلافاصله در زیر کوتیکول یا اندکی فراتر قرار می‌گیرند. ترشحات آن‌ها در مراحل مختلف زندگی حشره، اعمال بسیار گوناگونی را انجام می‌دهند.

مهم‌ترین غده‌های پوست عبارتند از:

غده‌های چرب کننده
غده‌های مومی
غده‌های لاکی
غده‌های ابریشم‌ساز
غده‌های پوست‌اندازی

ماهیچه‌های بدن پروانه‌ها به چه شکل است؟

بیش از یک قرن است که مشخص شده است ماهیچه‌های بدن حشرات مانند دیگر بندپایان بجز در موارد استثنایی عموماً از نوع ماهیچه‌های مخطط است.

رنگ آن‌ها معمولاً روشن یا خاکستری است، اما ماهیچه‌های بال، زرد، نارنجی یا قهوه‌ای روشن هستند. اینگونه رنگ‌آمیزی به سبب وجود رنگدانه‌های گوناگونی است که در ساختمان آن‌ها پراکنده‌اند.

زیرا بدن حشرات و پیوست‌های آن‌ها از بند‌های زیادی تشکیل شده‌است، به این دلیل تعداد ماهیچه‌ها برای تأمین حرکات آن‌ها بسیار زیاد و قابل توجه است؛ چنانچه در بدن لارو بعضی از پروانه‌ها تعداد آن‌ها ۳۰۰۰ و گاهی بیشتر است.

برقراری ارتباط با از طریق بو

پروانه‌ها معمولاً، به وسیله انتشار بو‌های مخصوص از فاصله‌های بسیار دور به هم علامت می‌دهند. فاصله‌ای که حشره نر بو را احساس می‌کند باورکردنی نیست، این حشرات از فاصله چند کیلومتری بوی ماده خود را درک می‌کنند.

کرم ماده فقط یک ده هزارم میلی‌گرم ماده معطر دارد و هر بار مقدار بسیار کمی از آن را در هوا پخش می‌کند. شاخک پروانه نر قادر به تشخیص این بو است و پروانه نر را به سوی منبع این بو می‌برد.

اما شاید سوالی که ذهن برخی را در مورد پروانه‌ها به خود مشغول کند، این باشد که پروانه‌ها چگونه طعم چیز‌ها را حس می‌کنند؟

با شاخک‌هایشان

با پاهایشان

با زبانشان

با چشمانشان

پروانه‌ها با پاهایشان چیز‌ها را می‌چشند!

حسگر‌های ریز مومانند پا‌های پروانه، تغییرات شیمیایی مضر و همچنین غذا را برای کرم پروانه یا شهد را برای بالغ‌ها تشخیص می‌دهند.

پروانه ماده، ایمنی یک مکان را برای تخمگذاری تعیین می‌کند و این کار را با فشار دادن پاهایش روی شاخ و برگ برای آزاد کردن مواد شیمیایی دفاعی انجام می‌دهد.

پروانه علاوه بر استفاده از پا‌ها برای مزه کردن، دو راه هم برای لمس کردن و بویایی دارد که این دو راه استفاده از پوزه و شاخک است.

پوزه زبان دراز و حلقه زده‌ای است. شبیه شلنگ باغچه که وقتی از آن استفاده نمی‌کنیم آن را به صورت حلقه شده درمی‌آوریم که زمانی که پروانه از شیره و شهد تغذیه می‌کند، شبیه نی می‌شود.

شاخک پروانه با لمس کردن مواد غذایی برای پیدا کردن واکنش‌های شیمیایی هشداردهنده و بوییدن رایحه که درباره خطرات احتمالی هشدار می‌دهد به مکان‌یابی منابع غذایی کمک می‌کند.