در مشهورترین اثر تاریخی ایران چه خبر است؟

هر گردشگر خارجی برای ورود به تخت جمشید (پارسه) باید ۲۰ هزار تومان و هر گردشگر ایرانی باید ۳ هزار تومان بدهد، اما خدماتی که می‌گیرند، متناسب با پولی که می‌دهند نیست.

راهنما و سیستم صوتی برای گردشگران وجود ندارد. بروشورهای "نایاب" تخت جمشید بیشتر به زبان فارسی نوشته شده و تنها در پاره‌ای مواقع می‌توان انگلیسیِ آن را پیدا کرد.

راهنماهای محلی مستقر در سایت هم که تنوع زبان خارجی ندارند، به ازای هر یک و نیم ساعت همراهی، ۵۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرند. مبلغی که به ادعای گردشگرانی که از همراهی آن‌ها بهره برده‌اند، با مدت زمانی که این راهنماها می‌گذارند و اطلاعاتی که می‌دهند، معمولا تناسب و سنخیتی ندارد.

در کافی‌شاپ پشت موزه‌ی تخت جمشید (پرسپولیس) قیمت‌ها هر روز بیشتر از دفعه قبل، راهنمایان تور و گردشگران را متعجب می‌کند. نرخ‌ها در معرض دید نیست و فروشنده دست‌اش باز است تا هر بار، به هر گردشگر خارجی قیمت دلخواهش را بدهد. این کافی‌شاپ بین گردشگران ثابت‌قدم پرسپولیس، به گرانفروشی شُهره شده است.

وضیعت قیمت‌ها در کتابفروشی‌ها و فروشگاه های صنایع دستی اطراف محوطه تخت جمشید نیز به همان ترتیب است. معمولا خرید کتاب و تمبر را از این محل به خاطر گرانفروشی‌های مداوم به گردشگران خارجی، توصیه نمی‌کنند.

سر و صدای سی‌دی فروش‌ها در محوطه تخت جمشید نیز معمولا مزاحم توضیحات راهنماهایی است که درحال هدایت گردشگران خارجی و داخلی هستند.

صرف نظر از این‌ها، روی بازدیدها هم کمتر نظارت می‌شود، برخی راهنماها و البته مرمتگران بدون ممانعت وارد محوطه‌های ممنوعه می‌شوند و در حین توضیح دادن مدام احجام سنگی را لمس می‌کنند. همین رفتار، دست‌مایه برخی گردشگران شده تا برای گرفتن عکس یادگاری با این آثار درحالی‌که آن‌ها را به آغوش می‌گیرند و با دست لمس می‌کنند، اصرار بورزند.

در تمام محوطه پرسپولیس تعداد آبخوری‌های بسیار محدود است، مدام باید چشم گرداند تا یکی از آنها را پیدا کرد.

اوضاع در قسمت سرویس‌های بهداشتی تخت جمشید وخامت بیشتری دارد. وضعیتی که به هیچ‌وجه در شأن یک اثر جهانی پربازدیدکننده نیست.

سرویس عمومی که در دو بخش جدا برای مردان و زنان قابل استفاده است، با وجود موج جمعیت گردشگران، هیچ نگهبان و نظافت‌کننده‌ای ندارد. نیمی از این سرویس‌ها با درِ میله‌ای مسدود و قفل شده و نیمی دیگر هم کاملا آلوده و کثیف است که اغلب بوی نامطبوعی دارد.

با فاصله بیشتری، سرویس بهداشتی دیگری وجود دارد، اما تابلو و مسیر مشخصی ندارد، برای همین کمتر استفاده می‌شود.

در نزدیکی موزه پرسپولیس هم یک کانکس گذاشته شده که از آن به عنوان سرویس بهداشتی استفاده می‌شود که اوضاع آن هم تعریفی ندارد. هیچ‌کدام از این سرویس‌های بهداشتی برای افراد ناتوان جسمی و کهنسال آماده نشده و امکانات مناسبی ندارد.

هرچند مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید منکر این وضعیت است و اعتقاد دارد سرویس های بهداشتی این محوطه هیچ مشکلی ندارد.

مسعود رضایی منفرد به ایسنا می‌گوید: در محوطه تخت جمشید حدود ۴۰۰ سرویس بهداشتی وجود دارد و از این نظر هیچ کمبودی نیست و فکر نمی‌کنم از نظر بهداشتی مشکلی داشته باشند.

با وجود انتقادهای گردشگران و راهنمایان تورهای گردشگری به وضعیت سرویس های بهداشتی موجود در محوطه این میراث جهانی، مصیب امیری ـ مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس ـ نیز همانند مدیر پایگاه تخت جمشید معتقد است، مشکل خاصی در این بخش وجود ندارد.

او نیز به ایسنا می‌گوید: ناظران ما در چند هفته گذشته از سرویس‌های بهداشتی در پاسارگاد و پرسپولیس بازرسی‌هایی داشته و وضعیت را به‌نسبت خوب گزارش کرده‌اند و خیلی جای گلایه وجود ندارد.

امیری درباره گران‌فروشی‌هایی که در این محوطه تاریخی اتفاق می‌افتد و شکایت برخی گردشگران را در پی داشته نیز اظهار می کند: گزارش‌هایی از گرانفروشی‌ها داشته‌ایم که درحال رسیدگی است. اگر موردی باشد و اطلاع دهند حتما برخورد می‌شود، اما مساله آن است که مدتی می شود شکایتی در این باره دریافت نکرده ایم.

اردیبهشت سال گذشته بود که رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همراه رییس جمهور به استان فارس رفت و در بازدیدی که از تخت جمشید داشت، رسیدگی به دو مجموعه جهانی پرسپولیس و پاسارگاد را از اولویت‌های راهبردی این سازمان ذکر کرد و اقدامات انجام شده برای حفاظت از این دو محوطه را در یک‌سال گذشته خوب ارزیابی کرد.

سلطانی‌فر گفته بود: برای آثار باستانی تخت جمشید و پاسارگاد بودجه دائمی ملی اختصاص یافته است، با این وجود به تازگی محمدمهدی برومندی ـ نماینده مرودشت در مجلس ـ با دادن این تذکر که زیرساخت‌های لازم برای گردشگری تخت جمشید فراهم نیست، از دولت درخواست کرده بود؛ درآمدهای گردشگری تخت جمشید به آن برگردد تا مشکلات این اثر جهانی برطرف شود.

او همچنین به بازدید نوبخت و سلطانی‌فر از پرسپولیس اشاره کرده و گفته بود: پس از این بازدید برای نخستین‌بار در بودجه سال ۹۴، ردیف مستقلی برای تخت جمشید و پاسارگارد اختصاص پیدا کرد، ولی متاسفانه به دلیل فقر منابع بودجه‌ای کشور و کسری شدید بودجه، ۱۰ میلیارد تومانی که برای تخت جمشید در نظر گرفته شده بود، در سال ۹۴ تحقق پیدا نکرد و نزدیک به دو میلیارد تومان را اختصاص دادند، در بودجه ۹۵ هم ۹ و نیم میلیارد تومان دیده شده که هنوز اختصاص پیدا نکرده است.

هرچند مسعود رضایی منفرد به ایسنا می‌گوید: اخیرا از کل اعتبارات سال ۹۵ که برای دو سایت پاسارگاد و پرسپولیس حدود ۱۰ میلیارد تعیین شده، یک و نیم میلیارد تومان داده‌اند که صرف امور عمرانی و ساماندهی دو سایت شده است.

او درباره نحوه تخصیص این بودجه با توجه به اظهارات رییس سازمان میراث فرهنگی و اعتراض های نماینده مردم مرودشت در مجلس درباره کاستی در این بخش، توضیح می دهد: این بودجه در گذشته از طریق اداره کل استان تخصیص می یافت، چون پایگاه بخشی از این اداره بود، اما حالا تفکیک شده و به صورت ملی اختصاص می یابد.

رضایی منفرد درباره محل هزینه‌کرد این اعتبار با توجه به نقدهایی که به وضعیت زیرساخت در این سایت جهانی شده است نیز می گوید: کارهای عمرانی زیادی انجام شده است، ۶۰ درصد از مسیر بازدید در تخت جمشید تکمیل شده، ورودی ها ساماندهی شده، به تازگی ۳۶ حلقه سرویس بهداشتی اضافه شده است، ۲۳ تابلوی اطلاع رسانی اضافه شد که جمعا تعداد تابلوهای محوطه پرسپولیس به ۵۶ رسیده و کمبودی از این نظر نداریم.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود افزایش ورودیه تخت جمشید، اما همچنان تعداد بروشورهای فارسی و انگلیسی زبان محدود است و در دسترس قرار ندارد، اظهار می کند: نوروز امسال ۱۰۰ هزار بروشور به زبان های فارسی و انگلیسی چاپ کردیم و حالا در تدارکیم برای نوروز آینده تعداد این بروشورها را به ۳۰۰ هزار عدد برسانیم. درباره بروشورهای انگلیسی زبان، ممکن است تعداد آن ها کم باشد، ولی پیدا می شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی پرسپولیس در واکنش به انتقادهایی که از سوی گردشگران داخلی، خارجی و راهنمایان تور نسبت به کمبودهای این محوطه جهانی شده و در این گزارش به آن استناد شده، می گوید: البته که کمبودهایی وجود دارد ولی نمی توانیم اسم آن را "مشکل" بگذاریم.