نحوه محاسبه وزن مناسب با شاخص توده بدن

امروزه بهترین و دقیق‌ترین روش سنجش چاقی، شاخص توده بدنی یا همان BMI است. BMI شاخص مطلقی از وزن در برابر قد است که از آن در طبقه بندی اضافه وزن و چاقی در افراد استفاده می‌شود. در این شیوه وزن فرد بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر می‌شود (Kg/m۲).

BMI به دلیل یکسان بودن برای هر دو جنس زن و مرد و تمامی سنین در افراد بزرگسال، بهترین مقیاس برای اندازه گیری میزان اضافه وزن و چاقی را در اختیار قرار می‌دهد.

بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، فرد بالغی که BMI او مابین ۲۵-۲۹.۹ باشد دارای اضافه وزن بوده و فردی که BMI برابر یا بیشتر از ۳۰ داشته باشد به عنوان یک فرد چاق در نظر گرفته می‌شود. در این تعریف BMI کمتر از ۱۸.۵ به عنوان کمبود وزن و BMI مابین ۱۸.۵-۲۴.۹ به عنوان یک وزن متناسب و سالم در نظر گرفته می‌شود.

متخصصان معتقدند که خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در میان جمعیت ها، بویژه افرادی که BMI آن‌ها بیشتر از ۲۱ است به میزان قابل ملاحظه‌ای در حال افزایش است.

اگر چه BMI با میزان چربی بدن و چاقی مرتبط است، ولی به شکل مستقیمی چربی بدن را اندازه گیری نمی‌کند و ممکن است در برخی از افراد نظیر ورزشکاران با وجود نبود چربی اضافه در بدن میزان بالای BMI را سبب شود که آن‌ها را در رده‌ی افراد چاق طبقه بندی کند.

سایر روش‌های ارزیابی چربی بدن و چگونگی توزیع چربی عبارتند از: اندازه گیری ضخامت پوست، اندازه گیری دور کمر، محاسبه نسبت دور کمر به دور باسن و شیوه‌هایی نظیر سونوگرافی و سی تی اسکن و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا MRI.



عوارض چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن
متخصصان عوارض زیادی را برای چاقی عنوان کرده اند که علاوه بر کاهش کیفیت زندگی موجب کاهش طول عمر نیز می‌گردد.



پرفشاری خون
هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می‌شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود، افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره‌ی سرخرگ‌های شما وارد می‌شود. علاوه بر این، چاقی باعث افزایش سطح هورمون انسولین در خون می‌گردد که این هورمون علاوه بر کنترل قند خون، باعث نگه داشتن آب و نمک در رگ‌ها می‌شود که این خود باعث افزایش حجم خون می‌گردد. همچنین چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می‌شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می‌گردد.



دیابت
چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع ۲ می‌باشد، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می‌شود؛ لذا این هورمون نمی‌تواند با مقادیر طبیعی قبلی، وظیفه خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می‌رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی فرد است.



اختلال در چربی‌های خون
رژیم‌های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذا‌های سرخ شده و همچنین لبنیات پرچرب هستند، می‌توانند علاوه بر ایجاد چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون (LDL) و تری گلیسرید خون شوند.



بیماری عروق کرونر قلب
این بیماری از رسوب چربی در جدار سرخرگ‌های کرونر (سرخرگ‌هایی که به قلب خون رسانی می‌کنند) ایجاد می‌شود. پس از مدتی، رسوب این چربی‌ها باعث تنگ‌تر شدن دیواره‌ی داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می‌رسد. کاهش خون رسانی به قلب، باعث آنژین صدری (درد قفسه سینه) می‌شود. در نهایت انسداد کامل عروق قلبی می‌تواند باعث سکته قلبی شود.



سکته‌ی مغزی
چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ‌ها می‌شود که می‌تواند سرخرگ‌های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می‌تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه‌ای از مغز شده و منجر به سکته مغزی گردد.



سایش مفاصل
در افراد چاق به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل (به ویژه مفاصل زانو، ران و مهره‌های پایین کمری)، غضروف مفصلی تخریب شده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آن‌ها می‌شود.



ایست تنفسی در خواب (آپنه)
توقف تنفس در خواب، به ویژه در افراد چاقی که زیاد خرخر می‌کنند، دیده می‌شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیر‌های هوایی ریه ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و مکررا در طول شب بیدار می‌شوند.



سرطان
انواعی از سرطان‌ها با اضافه وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های روده بزرگ و پروستات هستند.



بیماری کبد چرب
در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی در کبد، می‌تواند باعث ایجاد التهاب و حتی تخریب بافت کبد شود و در نهایت به بیماری نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود.

منبع: سیمرغ