خاطره بازی با جُنگ‌های تلویزیونی محبوب‌مان

پرواز آخر سعید آقاخانی با مدیری

«پرواز 57» شاید از معدود همکاری های سعید آقاخانی با مهران مدیری باشد، اما همین همکاری بود که آقاخانی را به عرصه طنز تلویزیونی بیشتر معرفی کرد و باعث شد بازی ها و سریال هایی که پس از آن خود کارگردانی کرد. مورد استقبال بیشتر قرار بگیرند. او درباره این طنز آیتمی و همکاریش با مدیری با ما صحبت کرد.

به نظر شما مهران مدیری، رضا عطاران و سعید آقاخانی می توانند با همکاری هم تلویزیونزدگی را که در میان مخاطبان سیما حکمفرما شده است، پایان دهند؟

- همه اینهایی که اسمشان را آوردید خودشان به تنهایی هم می توانند این تلویزیون زندگی را از تلویزیون بگیرند اما کار کمدی نیاز به زمان، سرمایه گذاری و فرصت دارد. این اتفاق هم مدت هاست دیگر نمی افتد. یعنی به ما کاری پیشنهاد نمی شود که فرصتی برای آن قائل باشند. دو ماه پیش از عید می خواهند کاری برای عید بسازند. دو ماهه هیچ کس نمی تواند کار خوب بسازد، مخصوصا کار کمدی که لحظه لحظه آن نیاز به تمرکز دارد تا صحنه ها چنان که باید از کار دربیاید حس می کنم کار کمدی نیاز به توجه بیشتری دارد. سازندگان حساس تری دارد. مهران مدیری و رضا عطاران آدم های حساسی هستند و خیلی باید مراقب شان بود تا بتوانند کار خوبی تحویل دهند.

چرا دیگر با مدیری کار نکردید؟

- من در یک کار با مدیری کار کرده ام. فرم کارمان به همدیگر نمی خورد. مدیری فرمی نسبتا فانتزی کار می کند که من اصلا آن را بلد نیستم. من رئال تر کار می کنم.


پس معتقدید بازی عطاران و کار مدیری می تواند شکل نوستالژیکی از همه 80 را در فضای سیما ایجاد کند و مخاطبان را به تلویزیون بکشاند؟

- خیلی می تواند کمک کند چون همه این آدم ها بسیار خلاق و دوست داشتنی هستند.

حالا که با مدیری کار نمی کنید، دوست دارید با کدام بازیگران همکاری کنید؟

- با بازیگران خوب. حمید لولایی را دوست دارم همیشه باشد یا مهران غفوریان.

بازیگجران این طنزهای آیتمی اکثرا در مجموعه های دیگر هم با هم همراه شدند. خاطره ای از آنان به خاطر دارید؟

- من به طور کل هر چه پیش می آید را فراموش می کنم و حافظه خوبی ندارم. البته با برخی از آنان هنوز هم دوستیم و کار می کنیم. بچه های عجیبی هستندو بسیار نابغه اند. عجیب و غریبند و چند خصوصیت مشترک با هم دارند. یک خصوصیت شان این است که مثلا برخی چیزها را نمی دانند و نمی شناسند. نه اینکه بخواهند بدانند، نه. اصلا درگیرش نمی شوند و خیلی بدوی رفتار می کنند. یک دیگر اینکه ... هستند. خصوصیت دیگرشان هم این است که خیلی ...

آیتمی مثل عشق هیچ گاه از تازگی نمی افتد

آرش میراحمدی از آن دست بازیگرانی است که به بازی در طنزهای آیتمی شهرت دارد. او که خودش با لبخند می گوید هر جا سراغ نقشی وحشتناک می روند، به سراغ من هم می آیند به ما درباره تجربه بازی در طنزهای آیتمی به خصوص بازی در «خنده بازار» می گوید.

بازی در تلویزیون را با طنز آیتمی در سال 72 شروع کردید و اکنون در سال 92 نیز در همان ژانر بازی می کنید. این بازگشت به طنز آیتمی چه وجوهی دارد؟ آیا به نظرتان طنز آیتمی از مد نیفتاده است؟

- معتقدم هیچ کار هنری در هر نوعی که باشد، نمی میرد. معمولا ظرف هنری آمده است که محتوای جدیدی در آن ریخته شود. همیشه اینگونه فکر می کردم که آیتم زمانش گذشته است. من و سیاوش مفیدی و ... همیشه این دلهره را داشتیم که «خنده بازار» کار موفقی نباشد و در ابتدا در بازی به این کار جواب رد دادیم. در عین حال که نیاز مالی و کاری داشتیم اما با صحبت هایی که با شهاب عباسی، کارگردان این آیتم ها داشتیم، تصمیم به کار گرفتیم. عباسی نیز این حس را داشت که کار خوبی می شود و اصرار داشت در این کار حضور داشته باشیم ولی در این لحظه معتقدم هیچ کاری از بین نمی رود و در سال های دیگر هم می تواند آیتم هایی با شکل، محتوا و حرف دیگری ساخته شود. مثل کلمه «عشق» که هیچ گاه تازگی خود را از دست نمی دهد و فقط قالب تازه است که می تواند شکل تازه ای به آن محتوا ببخشد.

منظورم این است که احتمالا خیلی وقت است که روزگار طنز آیتمی تمام شده است و استقبال از «خنده بازار» بیشتر متوجه آن شکل نوستالژیک برنامه از طنزهای آیتمی دهه 70 است که مورد توجه قرار گرفته است. به نظر شما اینطور نیست؟


- مخالفم. اصلا اینگونه نیست. همزمان با «خنده بازار» طنزهای آیتمی دیگری هم بود که جواد رضویان، نصرالله رادش و ... در آن بازی می کردند و گروه قوی بودند اما اصلا مردم کار را نپسندیدند. این گروه استادان من هستند اما کارشان توفیق پیدا نکرد، با اینکه همان آدم های طنز آیتمی نخست بودند و می توانستند آن حس نوستالژیک را در مردم زنده کنند. فکر می کنم نگاه و محتوای جدید است که نظر مردم را به خود جلب می کند. مردم دنبال طرح نو هستند، مثل لباس های قدیمی که با طرح جدید دوباره مورد استفاده قرار می گیرند. «خنده بازار» هم با نگاهی جدید وارد سیما شد و چیزهایی که هیچ گاه نمی توانستیم به آن اشاره کنیم. در این طنز آیتمی برملا شد درست است که خیلی قسمت های آن ضعیف است اما به دلیل آن ویژگی نو، پسندیده شد و مردم هم به آن اشاره می کنند.

مردم بیشتر به کدام یک از نقش های شما اشاره می کنند و علاقه نشان می دهند؟

- درباره آن صحنه دادگاه خیلی ابراز احساسات می کنند یا ماجراهای باورنکردنی. حتی درباره آن شعر پایان برنامه که من آن شعر شومی لای لای را هر بار با محتوای جدیدی می خواندم.

میر احمدی از زمانی که در «نوروز 72» نقش حیاتی، اخبارگوی سیما را بازی می کرد تا امروز که در «خنده بازار» است چه تجربه هایی به بازیش اضافه کرده و تا امروز چه ویژگی هایی به طنز آیتمی افزوده شده است؟

- خیلی تغییر کرده است. به عنوان بازیگر نگاهم به کار کوتاه کاملا تغییر پیدا کرده است. ضربان کاری ام تغییر کرده و ریتم کاری ام کاملا عوض شده است. تازه متوجه شده ام برای چه آیتم کار می کنندو من فرصتی کوتاه در این آیتم دارم که باید چیزی به بیننده ام منتقل کنم.

پیر شدم، پدر شدم، پدریت می کنم

ارژنگ امیرفضلی همراه با آغاز طنزهای آیتمی به عنوان نویسنده و بازیگر مطرح شد و همچنان پس از سال ها چهره اش با آن نوع کار گره خورده است. تا موضوع پرونده «حاشیه» و سوال ما را متوجه می شود، شروع می کند به اصلاح سوال و پاسخ های بی وقفه درباره کارهایی که در این سال ها انجام داده است.

شما در دهه 70 دوره ای با مهران مدیری کار می کردید. اکنون چطور در «شوخی کردم» بازی نمی کنید؟

- من، داود اسدی و مهران مدیری زمستان 71 کاری را برای نوروز 72 و با همین نام آغاز کردیم. کار گرفت و داود اسدی و من آیتم ها را نوشتیم، مهران مدیری هم که سن اش از ما بیشتر بود و با تهیه کنندگان ارتباط بهتری داشت، کارگردان برنامه شد. در ابتدا کار کوتاه ارکستر سمفونیک را با طراحی سازهایی از داود اسدی انجام دادیم، پس از آن «پرواز 57» و سپس «ساعت خوش» را کار کردیم. در آخر هم به کلی همه تعطیل شد و هر کسی رفت سراغ کار خودش.

دوست نداشتید دوباره شروع کنید و اکنون که مردم همچنان به این نوع طنزهای آیتمی روی خوش نشان می دهند، کارتان را استارت بزنید؟

- به مهران گفتم دوست دارم زمان زیادی از این کارها بگذرد؛ مثلا 30 سال بعد از «ساعت خوش» و همه «ساعت خوش»ی ها دوباره روزی کنار هم جمع بشویم. آن زمان خیلی برنامه مان جذاب می شود. مسائل پولی این مسئله به کنار، با اینکه 50 درصد کار است اما 50 درصد هم مردم هستندو آنان باید لذت ببرند.


اکنون که مدت ها از مجموعه طنزهای آیتمی می گذرد، «خنده بازار» آمده تا طیفی گسترده از مخاطبان طنزهای آیتمی را از آن خود کند. به نظر شما این برنامه را تا چه اندازه موفق بود؟

- بعد از اوج دوران آیتم سازی نیز هر برنامه آیتمی که آمد و ترکاند تقریبا طرح و نوشته های من بود، اما پس از «حرف تو حرف» مهران غفوریان دیگر آیتم خوبی بیرون نیامد. حالا مدیری پس از همه این سال ها درست و به جا عمل کرده و این جزو تیزهوشی او است که بچه های قدیمی را جمع کرده و این کار را آغاز کرده است و من این هوش را تحسین می کنم اما من «خنده بازار» را خلاف عده ای خیلی دوست دارم. کسانی که آیتم سازی کار می کنند، می دانند که این کار چقدر دشوار است. گذشته از اینکه مدیریت شبکه سه سیما چقدر از این کار حمایت کرد و محبت به آن داشت، بچه های «خنده بازار» هم بازیگران بسیار خوبی هستند. شهاب عباسی تیم خوبی در این مجموعه جمع کرد و توانست مدیریت خوبی هم روی آن انجام دهد.

فکر می کنید مدیری در «شوخی کردم» موفق به جذب آن مخاطب حداکثری باشد؟

- نمی دانم چه نتیجه ای به دنبال دارد، فقط می دانم بازیگران گردن کلفتی را در زمینه طنزهای آیتمی دور هم جمع کرده است اما همیشه آن کمبود درباره طنز آیتمی در جامعه وجود خواهد داشت زیرا آیتم کوتاه، خوشگل و خوشمزه است و آدمیزاد هم به دنبال تنوع می گردد. ترجیح می دهد به جای تن دادن به سریال های بلند و غم انگیز، آیتم نگاه کند.

هنوز هم فیلم آن سال ها را می بینید و به آن آیتم ها می خندید؟

- پیش از نوروز 71 که داریوش کاردان کار را آغاز کند، بچه های رادیو کار می کردندو کم کم کارشان برای مردم تکراری شده بود. من و مدیری و کاردان و البته فراموش نکنیم که حمید لولایی و مهرداد نظری هم بودندکه شروع کردیم به آیتمی کار کردن. پس از کهنگی آننسل رادیویی بود که من هم به خودم گفتم ما هم روزی کهنه می شویم و دیگر جذاب نیستیم. همیشه از آن سال تا به امروز منتظر نسلی جدید بوده ام و همچنان منتظر آن نسلم که کار جدید ارائه کنند. 20 سال می شود و هنوز نیامده اند اما مطمئنم روزی می آیند و من دوست دارم آن روز بنشینم و کارشان را ببینم و لذت ببرم.

این امکان وجود دارد امروز هم شاهد کار موفقی چون «ساعت خوش» باشیم؟

- هر کجا بهترین ها وجود داشته باشند و ساپورت مالی هم بشوند، بهترین کارها ارائه می شود. هر وقت در کار تفرقه بیفتد، شیرازه کار از هم می پاشد. این امر در همه جا صادق است؛ از بازار طلا و فرش و ساختمان گرفته تا فیلم و سریال. اگر پدری بالای سر سریال «ساعت خوش» بود که بتواند جمع شان کند، به آنان تذکر بدهد و دل برایشان بسوزاند،این اتفاق برای این بچه ها و طنزهای آیتمی نمی افتاد. ما پدری می خواستیم که مراقب مان باشد و نگه ماندارد. هیچ کس برای ما پدر نبود و همه مدیر بوند.

اکنون مشغول چه کاری هستید؟

- پدریت می کنم. حالا پدر شده ام و پیر شده ام و آرزو می کنم که همه روزی پیر شویم و باز هم دور هم جمع شویم.

غفوریان اخبار سراسری هم اعلام کند، ملت می خندند

حسین رفیعی ازآن دسته هنرمندانی است که با بازی در طنزهای آیتمی کار خود را آغاز کردو با اقبال عمومی مواجه شدو به تلویزیون راه پیدا کرد. او از بازیگران «جنگ 39» بود و در گفتگو با ما از موفقیت و جایگاه آیتم سازی میان برنامه های سیما می گوید.

آنقدر که برنامه های آیتمی دیگر در تلویزیون دیده شدند، «جنگ 39» دیده نشد. چرا این اتفاق برای این برنامه افتاد؟

- قبول ندارم. خیلی ها که امروز در عرصه سینما و تلویزیون کار خود را آغاز کرده اند. از این برنامه ها شروع کرده بودند و اگر این برنامه ها دیده نمی شد، الان این هنرمندان در سینما و تلویزیون نبودند. «جنگ 39» و پس از آن برنامه های آیتمی آن سال ها رنسانسی در سیما به وجود آورد که بی سابقه بود. حتی مخاطبانی که تا آن زمان با سیما قهر بودند با این برنامه ها به تلویزیون بازگشتند و نوعی آشتی بین مردم و سیما ایجاد شد. «جنگ 39» نیز جایگاه و مخاطب خاص خود را داشت. آن زمان نوع تفکر مرحوم خسروی و داریوش کاردان اینگونه بود که مثل «خنده بازار» امروز، رویکردی انتقادی به برنامه ها داشتند و بی کلام اجرا می شد. بعدها طنزهای کلامی رو آمد و مخاطبان خاص خود را هم جذب کرد.

پیش آمده بنشینید و آن برنامه ها را دوباره ببینید و از آن لذت ببرید؟

- بله، این برنامه ها برای من خاطره انگیز است و از دیدن آن خیلی لذت می برم. مثلا کشتی لانکارسیلور که دکور عظیمی هم داشت خیلی جالب بود. هنوز هم برخی از این آیتم هات را شبکه نسیم پخش می کند و بیننده هم دارد.


مخاطب امروز تلویزیون چقدر به این طنز آیتمی روی خوش نشان خواهد داد؟

- بینندگان امروز تلویزیون با سال 72 متفاوتند. در آن سال ها نهایتا مردم در خانه هایشان VHS داشتند ولی امروز شبکه های ماهواره ای و ... حق انتخاب بیشتری برای مردم ایجاد کرده است. ما تا سال 77 در قالب برنامه های آیتم محور کار می کردیم و چنانکه می بینید شب خیز همچنان در «خنده بازار» موفق است. ما تا زمانی هر چه لطیفه بود را بازی کرده بودیم اما امروز برنامه سازی برای تلویزیون کار راحتی نیست چون توقع مخاطبان متفاوت است. می توان گفت این کار بی رکورد است و مشخص نمی کند چقدر جواب دهد. دیگر آن زمان ها نیست که حق انتخاب مردم تنها دو شبکه باشد.

حالا که مدیری «شوخی کردم» را آغاز کرده است، به نظرتان می تواند آن شادی دهه 70 را به مخاطبانش بازگرداند؟

- من در این کار بازی نمی کنم ولی هر آنکه مدیری جمع کرده است، همه بچه های کاربلد مجموعه های تلویزیونی و طنز آیتمی هستند. هر یک از آنان دیگر خودشان کارگردانی و نویسندگی می کنند و تجربه دارند. مثلا نصرالله رادش مگر می شود بی مزه باشد یا مهران غفوریان حتی اگر اخبار سراسری هم بگوید، همه ملت می خندند. فکر نمی کنم کار بی اقبالی باشد، مسلما از آن استقبال خواهد شد.