.svg)
سوالات و نکات مهم درباره پیوند کلیه
پارسینه: یک متخصص کلیه و مجاری ادراری می‌گوید اعضای خانواده به‌واسطه همخونی نمی‌توانند گزینه مناسبی برای پیوند کلیه باشند.
امروزه شاید پیوند کلیه در میان جراحی‌های پیوند اعضای پیشرفته‌ای مانند پیوند کامل صورت، پیچیده به‌نظر نرسد. اما آگاهی از روند انجام این نوع پیوند و تاثیری که در بازگشت بیماران کلیوی به زندگی طبیعی دارد، باعث می‌شود انجام موفقیت‌آمیز آن و زندگی دوباره یک فرد با کلیه دیگری بدون نیاز به فرآیند طاقت‌فرسای دیالیز، همچنان تحسین‌برانگیز باشد. جالب است بدانید در ایران اولین بار در سال ۴۷ در بیمارستان نمازی شیراز بود که کلیه یک جوان ۲۴ ساله به زنی ۲۷ ساله پیوند زده شد. پیوند کلیه در نوع خود جراحی حساسی است است که طی آن کلیه سالم (گرفته‌شده از شخص اهداکننده) را در قسمت پایین شکم (نزدیک به لگن) و پایین کلیه‌های قبلی قرار می‌دهند. یعنی کلیه‌های ناسالم همچنان در بدن گیرنده باقی می‌مانند و برداشته نمی‌شود مگر این‌که موجب بروز عفونت یا فشار خون شوند یا بافت آن‌ها سرطانی شده‌باشد. در ادامه گفت‌وگوی ما را با دکتر حجت سلیمی، متخصص کلیه و مجاری ادراری را در رابطه با پیوند کلیه بخوانید.
کدام بیماران کلیوی گزینه پیوند کلیه هستند؟
تمام بیمارانی که از سن پنج تا ۷۰ سالگی و در برخی موارد ۶۵ سالگی که به علل مختلف یعنی قند و فشار‌خون بالا، بیماری‌های خودایمنی و عفونت‌های مکرر دچار نارسایی کلیه شده‌اند، می‌توانند گزینه‌ای برای پیوند کلیه باشند. البته در برخی موارد خاص مثل مبتلایان به اچ‌آی‌وی یا هپاتیت‌های ویروسی درمان‌نشده، ممنوعیت پیوند وجود دارد.
آیا اعضای خانواده همیشه گزینه مناسبی برای اهدای کلیه هستند؟
در مورد افرادی که مناسب برای اهدای کلیه هستند، ارتباط دقیقی از جهت نسبت خانوادگی وجود ندارد. در واقع بررسی‌های مولکولی، ژنتیکی و کروموزومی مخصوصی برای تایید همخوانی ژنتیکی وجود دارد تا پیوند پس زده نشود؛ بنابراین این تفکر که اعضای خانواده به‌واسطه همخونی می‌توانند مورد مناسبی برای پیوند باشند، نادرست است و آزمایش‌های دقیق ژنتیک نیاز است.
آیا ورزشکاران می‌توانند پس از پیوند کلیه به فعالیت ورزشی خود ادامه دهند؟
منع جدی برای فعالیت‌های ورزشی بعد از پیوند وجود ندارد. اما توصیه شده از فعالیت‌های ورزشی خیلی سنگین یا ورزش‌هایی که در آن‌ها احتمال آسیب به شکم و ضربه وجود دارد، پرهیز شود. توصیه شده است این افراد ورزش‌های سبک و منظم و ورزش‌های بدون تنش و ضربه را انجام دهند.
احتمال پس زدن پیوند کلیه چند درصد است؟
بستگی به شرایط بیمار، ویژگی‌ها و مراقبت‌های فردی و بیماری‌های زمینه‌ای دارد و نمی‌توان درصد دقیقی برای آن تعیین کرد.
کلیه مورد نظر جهت پیوند در بیماران، معمولا چگونه تهیه می‌شود؟
کلیه پیوندی به دو صورت تهیه می‌شود. مورد اول پیوند از جسد است که کلیه‌های فرد اهداکننده را بلافاصله پس از مرگش در یخ نگهداری می‌کنند و بهتر است هرچه سریع‌تر و طی دو تا سه روز مورد پیوند قرار بگیرد. در موارد دیگر فردی که گزینه اهدا است پس از انجام یک سری بررسی‌ها می‌تواند یکی از کلیه‌هایش را اهدا کند. اما افرادی که زمینه نارسایی کلیوی در خانواده دارند یا افراد مبتلا به دیابت و بسیار چاق، گزینه مناسبی برای پیوند نیستند.
سبک زندگی پس از پیوند کلیه چگونه باید تغییر کند؟
سبک زندگی باید کاملا تغییر کند. این افراد باید رژیم غذایی کم‌پروتئین و کم‌نمک داشته باشند و نباید زیاد چربی مصرف کنند. از لحاظ اضافه‌وزن، فشار و قند خون نیز باید کاملا تحت‌نظر باشند. افراد پس از پیوند از لحاظ میزان تحرک می‌توانند به فعالیت عادی روزمره برگردند و منعی نیز برای روابط زناشویی ندارند. حتی به آنان به ورزش ملایم روزانه توصیه می‌شود.
آیا دارو‌هایی که برای جلوگیری از پس زدن پیوند استفاده می‌شود، عوارضی را برای بیمار به همراه دارد؟
دارو‌هایی که در این بیماران استفاده می‌شود، ممکن است با عوارضی مانند بروز قند و فشار‌خون و نیز تغییر در میزان گلبول‌های سفید خون و اسید اوریک همراه باشد. همچنین افراد پس از پیوند مستعد بیماری‌های عفونی نیز هستند و مراقبت‌های بهداشتی بیشتری را نیاز دارند.
آیا بارداری برای شخص دریافت‌کننده کلیه بلامانع است؟
خانم‌هایی که در سن باروری هستند و پیوند کلیه انجام می‌دهند منعی برای بارداری ندارند. اما بهتر است بارداری را بین یک تا دو سال به تعویق بیندازند. بزرگ شدن رحم از لحاظ فشار فیزیکی آسیبی به کلیه نمی‌زند، اما برای تغییر داروها، طی بارداری و پیشگیری از آسیب به جنین باید تحت نظر اورولوژیست، داروهای‌شان را تغییر دهند.
چه عواملی در پس زدن پیوند کلیه نقش دارد؟
پس زدن کلیه انواع مختلفی دارد؛ یک نوع حاد است که طی چند ساعت و چند روز اول بعد از پیوند اتفاق می‌افتد. پس زدن در نوع دیگر، طی دو تا سه هفته بعد از پیوند اتفاق می‌افتد. نوع سوم پس زدن هم طی سال‌ها بعد از پیوند اتفاق می‌افتد. هر کدام از این‌ها دلایل مختلفی دارند. پس زدن زودرس می‌تواند به‌علت تورومبوز (ایجاد لخته خون) در عروق کلیه پیوندی ایجاد شود. پس زدن‌های تقریبا حاد به‌دلیل عفونت و عدم همخوانی ساختار ژنتیک دهنده و گیرنده کلیه اتفاق می‌افتد، زیرا متاسفانه در درصد کمی از موارد این عدم همخوانی با آزمایش‌های انجام‌شده شناخته نمی‌شوند. پس زدن‌های مزمن هم به‌دلیل عفونت‌های مزمن یا تنگ شدن محل اتصال حالب به مثانه و انسداد مزمن ایجاد می‌شود.
چه خطراتی فرد گیرنده کلیه را تهدید می‌کند؟
فرد گیرنده کلیه قبل از اقدام به پیوند و نیز بعد از پیوند باید دارو‌های تعدیل‌کننده سیستم ایمنی را دریافت کند. طبیعتا این داروها عوارضی دارد و تداخلات دارویی هم در آن‌ها مطرح است. این افراد بیشتر مستعد عفونت هستند، به لحاظ ایمنی باید بیشتر مراقب خودشان باشند و پیگیری‌های دوره‌ای را از نظر وضعیت گلبول‌های خون، فشار و قند خون به‌صورت منظم انجام دهند.
منبع: روزنامه جام جم
ارسال نظر