حکایت نسلی از مهاجران افغان در ایران

ایسنا،این فیلم مستند زندگی چهار پسر افغان را مورد بررسی قرار می‌دهد که در پی جنگ‌های داخلی در کشور خود، همراه با خانواده به ایران مهاجرت کرده‌اند.

رایا نصیری که پژوهش و کارگردانی این فیلم مستند را برعهده داشته، درباره‌ی دلایل پرداختن به چنین سوژه‌ای گفت: آشنایی من با این بچه‌ها به یک N.G.O بازمی‌گردد و در همین دوره بود که متوجه شدم فرزندان مهاجران افغان به دلیل فقدان شناسنامه ایرانی امکان تحصیل در کشور ما را ندارند و مهارت‌های آموزشی و تحصیلی را از طریق چنین کانون‌هایی فرا می‌گیرند. البته این مهاجران در دو وضعیت هستند: پناهجو و پناهنده که اکثراً پناهجو باقی می‌مانند، چون دولت فرصت رسیدگی به وضعیت آنها را ندارد و این چهار نوجوان افغان هم از همین قشر محسوب می‌شوند.

این مستندساز تصریح کرد: خانواده‌های افغان از آغاز جنگ داخلی این کشور به ایران سرریز شدند و از همان زمان تا امروز، نگاه مظلومانه‌ای به آنها وجود دارد. این نگاه که «مهاجران افغانستانی مردمانی تحت ستم و رنج کشیده هستند؛ بنابراین چندان نباید به آنها سخت گرفت» حتی در میان دولتمردان ما نیز دیده می‌شود. شاید به همین دلیل اجازه رفت و آمد آسان در مرز بین دو کشور نسبت به دیگر کشورها برای این قشر فراهم است!

وی افزود: در چنین شرایطی بحث «پناهنده» و «پناهجو» به میان می‌آید و برخی ایرانیان خواه ناخواه خودشان را با این مهاجران مقایسه می‌کنند؛ چون در صورت مهاجرت یک ایرانی به دیگر کشورها، شاهد رفتاری کاملاً متضاد هستیم.

نصیری با بیان اینکه «به دلیل اقلیت بودن جامعه افغان در ایران به آنها توجه وجود دارد»، گفت: نسل جوان این مهاجران گرچه امکان آموزش در مدارس را ندارند ولی آنها N.G.Oهایی پیدا کردند، در ایران کار می‌کنند و به تحصیل مشغول هستند. از سوی دیگر به دلیل رعایت قوانین سنتی خانوادگی نسبت به نسل جوان ایران، کمتر به آسیب‌های اجتماعی دجار می‌شوند؛ هدفمند و تلاشگر هستند و جای پیشرفت بسیار زیادی دارند.

وی ادامه داد: جالب اینکه اکثر این بچه‌ها شرایط ادامه تحصیل و زندگی در ایران را مناسب نمی‌دانند و هدف نسل جوان مهاجران افغانستانی، تحصیل در یک کشور دیگر است؛ در واقع چون در ایران به آنها مدرک تحصیلی داده نمی‌شود، به دیگر کشورها کوچ می‌کنند و به دلیل قوانین موجود در آن کشورها امکانات بهتری در اختیار خواهند داشت.

این مستندساز خاطرنشان کرد: دنبال کردن زندگی این بچه‌ها و نشستن پای درد دل‌ و دغدغه‌های آنها، دو سال طول کشید و من در تمام این مدت تلاش کردم با ماجرا بی‌طرفانه مواجه شوم و نگاه سنتی موجود به مهاجران افغان را کنار بگذارم. از نظر من این بچه‌ها هوبت گمشده‌ای داشتند که به هویت ایرانی نزدیک بود و تفاوت چندانی بین آنها و جوان ایرانی وجود نداشت.

وی افزود: هر دو نسل جوان ایرانی و افغان کمبودهای مشابهی را تجربه می‌کنند و ما نمی‌توانیم این مسائل را انکار کنیم، اما باید نگاه سانتی‌مانتال بعضی آثار سینمایی ایرانی به مهاجران را هم کنار بگذاریم. باید از این زاویه ببینیم که وقتی ما به عنوان یک اقلیت وارد کشور دیگری می‌شویم، آیا امکانات بیشتری در اختیار داریم؟

رایا نصیری در پایان گفت: به اعتقاد من بهتر است به جنبه‌های مثبتی که جامعه افغان در ایران کسب می‌کند، دقت داشته باشیم. امیدوارم این فیلم برای جوانان ایرانی که قصد مهاجرت دارند، مثل یک تلنگر عمل کند و قبل از هر تصمیم به عواقب مثبت و منفی آن بیندیشند.

عوامل تولید این مستند 40 دقیقه‌ای عبارتند از: رایا نصیری (پژوهشگر و کارگردان)، رضا عرفانی (تصویربردار)، مسیح سراج (صدابردار)، کاوه مظاهری (تدوینگر)، آرش اسحاقی (صداگذار)، هلیا رفاهی (دستیار کارگردان و طراح صحنه)، مریم مجد (عکاس) و ماهان عباسیان (تولید).

این فیلم در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده است و برای اولین نمایش عمومی، به دهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» ارائه خواهد شد.