گزارشی از سفر روژه گارودی به شهر قم در سال ۱۳۷۷

مجلهٔ کوثر در شمارهٔ ۲۳ (بهمن ۱۳۷۷) نوشت:

روژه گارودی کیست؟

روژه گارودی:، roger garudy فیلسوف و سیاستمدار و نویسنده معاصر فرانسوی، در سال ۱۹۱۳ در شهر مارسی به دنیا آمد. پس ازطی دوره دبیرستان، تحصیلات عالی خود را در رشته فلسفه تا اخذدرجه اگرگاسیون: agregation ادامه داد. سپس عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست فرانسه شد. در سالهای ۱۹۴۵ و ۱۹۵۱ به عضویت مجلس موسسان، در۱۹۵۶ به نمایندگی مجلس ملی فرانسه، و در۱۹۵۹ به سناتوری مجلس سنای فرانسه انتخاب گردید. در۱۹۶۳ با نوشتن رساله‌ای تحت عنوان: connaissance teorie materialiste la (فرضیه ماتریالیستی شناخت)، به اخذ درجه دکتری در فلسفه نائل آمد. در۱۹۵۹ به دانشیاری دانشگاه کلرمون فران:، clermont ferrand و در ۱۹۶۵ به استادی فلسفه در دانشگاه پواتیه: poitiers منصوب گردید.

قبل از این تاریخ، در۱۹۵۶، عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست فرانسه، سپس مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات مارکسیسم شده بود.

در همین دوره بود که با متالهین کاتولیک و پروتستان، به خصوص با ژیراردی:، girardi کشیش کاتولیک که معتقد بود مارکسیسم انسان را به فقر معنوی گرفتار کرده است، تماسهای مکرر بر قرار کرد وتدریجا گرایشهای مذهبی در او بیدار شد. به دنبال این تماسهاکتاب آیا امروزه می‌توان کمونیست بود؟ peut_ on etre communiste augourdhui؟ را در سال ۱۹۶۸ نوشت و به طرح این مساله پرداخت که آیا ممکن است خداوند را به نحوی که برای انسانهاقابل درک باشد، وصف کنیم، و مثلا او را سرچشمه افعال خلاقه انسان بدانیم؟

در کتاب الگوئی برای سوسیالیسم در فرانسه که باز در‌‌ همان سال ۱۹۶۸ منتشر کرد، خوشبینی و امیدواری بیشتری در باب ایجادتفاهم میان دو طرز فکر مذهبی و کمونیستی ابراز داشت.

در کتاب مارکسیسم در قرن بیستم از این نیز فرا‌تر رفت و کوشیدنشان دهد که مارکسیسم می‌تواند ارزشهای مذهبی را در خود جذب کند.

ولی حوادث چکسلواکی زندگی و افکار او را بکلی دیگرگون نمود.

گارودی از نقشی که رهبران حزب کمونیست فرانسه در مذاکرات خودبا رهبران چکسلواکی، بخصوص با دوبچک، بازی کردند، آگاه بود وآنان را از تایید عمل شوروی در اشغال چکسلواکی و از اتخاذروشهای استالینی بسختی نکوهش کرد. این موضع گیری شدید موجب شدمورد بی‌مهری کمونیست‌ها قرار گیرد، تا آنکه در فوریه ۱۹۷۰رسما او را از دفتر سیاسی حزب کمونیست فرانسه و سپس از عضویت حزب کمونیست، اخراج کردند. ولی این امر او را از ادامه مطالعات خود در باره مارکسیسم و نیز مسیحیت و رفته رفته دیگرادیان بزرگ، باز نداشت.

بدین گونه کتابهای «آزادی در تعلیق» و «مارکسیست‌ها ومسیحیان رویاروی یکدیگر» را در ۱۹۶۸ منتشرکرد. در۱۹۶۹ «نقطه عطف بزرگ سوسیالیسم» و در ۱۹۷۰ کتاب «همه حقیقت» verite toute la را نوشت و در آن دلائل اخراج خود را از حزب کمونیست فرانسه بر شمرد.

اما گرایشهای مذهبی روز به روز در او نیرومند‌تر می‌گردید و اوهمچنان به تحقیقات خود در باره ادیان بزرگ ادامه می‌داد. درجست‌و‌جوی حقیقت بود. حقیقتی که ورای حزب بازی‌ها و سیاست بازی‌ها و قدرت طلبی‌ها نهفته است. او که مردی متفکر و فیلسوف بود، نمی‌توانست کورکورانه افکار پیش ساخته را بپذیرد و ازآن‌ها پیروی کند.

مخالفانش، که امروز در فرانسه بسیار هستند، او را به بی‌ثباتی در عقیده متهم کرده‌اند. ولی چگونه ممکن است مردی که نقد عمربر سر مطالعه و تحقیق گذاشته و روزگاری دراز به تفکر در باره مکتبهای مختلف سیاسی و عقیدتی پرداخته و نزدیک به پنجاه جلدکتاب در زمینه‌های فلسفی و مذهبی و سیاسی پدید آورده است، بی‌ثبات باشد؟

اگر گارودی نخست کمونیست شد از آن رو بود که علاج دردهای بشری وبهبودی زندگی کارگران و زحمتکشان را در آن می‌جست. اما مشاهده کرد که پیروان این مکتب باصطلاح طرفدار زحمتکشان، خود در عمل تجاوز گر و جهانخوار و ستم پیشه‌اند. پس، از مارکس و مارکسیسم روی گردانید و مسیحی شد. ولی... این مسیحیان و شاهان بسیارمسیحی ایشان، و کشیشان و پاپ‌ها بودند که جنایات بزرگ دو فاجعه تاریخ بشری (جنگهای صلیبی و تفتیش عقاید مذهبی) را مرتکب شدندو قتل عامهای قسطنطنیه و بیت المقدس و کشتارهای نسل بر اندازبومیان آمریکا را بوجود آوردند و تلهای آتش تورکمادا را دراسپانیا بر پا داشتند و هزاران انسان را در آتش جنایات خودسوزاندند... و این مسیحیان بودند که در قرون گذشته اساس استعمار جهانی را پی ریزی کردند و امروزه نیز با شیوه هائی جدید و با تشکیل شرکتهای چند ملیتی شیره جان بینوایان رامی مکند. پس اگر هم حقیقتی در مسیحیت نهفته باشد، این حقیقت رفته رفته مخدوش و مقلوب شده است.

از این رو گارودی از مسیحیت نیز روی می‌گرداند و در کتاب هشداربه زندگانی اعلان می‌دارد که ما (غربیان مسیحی) در حال کشتن فرزندان و نوادگان خود هستیم، زیرا شیوه رشد ما به بن بست مرگ انجامیده است. در همین کتاب است که گارودی به تحقیق در باره ادیان بزرگ، مانند آئین مزدیسنی و هندوئیسم و دین بودا و آئین یهود می‌پردازد و سرانجام کمال مطلوب و ایده آل خود را در اسلام و اررشهای متعالی آن می‌یابد و سپس مسلمان می‌شود.

شگفتا! در روزگاری که بر اثر تبلیغات سوء و نیز برخی عملکردهای نا‌مطلوب، مسلمانان جغرافیائی و سست ایمان گروه گروه از دین خارج می‌شوند، مردی دانشمند و دارای افکاری بلندکه در میان هموطنان خود وجهه‌ای و حشمتی دارد، از همه آن‌ها چشم می‌پوشد و به رغم اتهام‌ها و برچسب‌ها، مسلمان می‌شود. (۱)
ورود به شهر قم:

جناب آقای روژه گارودی، در ابتدای ورود به شهرعلم و اجتهاد، طی مراسمی در مورد استقبال معاون علمی، فرهنگی مجمع اهل بیت علیهم السلام، معاون سیاسی امنیتی استانداری وجمعی از مسئولان استان، قرار گرفتند.

در این مراسم، ضمن خوشامدگویی به می‌ه‌مان، مراتب همفکری وحمایت همه جانبه از دیدگاه‌ها و مواضع ضد صهیونیستی وی، اعلام شد. آقای روژه گارودی، پس از مراسم استقبال در استانداری، به ساختمان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) انتقال یافته ومورد استقبال حضرات آیات آقای امینی و آقای مصباح یزدی و دیگرمسئولان موسسه قرار گرفت.
در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

ابتدا حضرت آیه الله امینی امام جمعه موقت قم، حضور آقای روژه گارودی را در شهر خون وقیام «قم» گرامی داشتند و به ایشان خوش آمد گفتند.

پس از خوش آمد گویی آیه الله امینی، حضرت آیه الله مصباح، ضمن گرامیداشت حضور آقای روژه گارودی درمو سسه آموزشی پژوهشی امام خمینی در سخنان کوتاهی که همزمان به زبان فرانسه ترجمه می‌شد، اظهار داشتند:

ما همه به وجود یک مسلمان و اندیشمند برزگ افتخار می‌کنیم، روح شجاعت، پایمردی و استقامت شما را ارج می‌نهیم.

بدون شک، مجاهدتهای شما در تاریخ ثبت خواهد شد.

در حال حاضر، فعالیتهای شما یک حرکت فردی تلقی می‌شود وامیدواریم در آینده به یک تحول اجتماعی منجر شود.

حرکتهای بزرگ تاریخ، غالبا با یک فرد شروع شده است.

وقتی کار عظیم باشد و با نیت خالص و همت بلند، می‌تواند تاثیرعظیمی در تاریخ داشته باشد.

پس از سخنان آیه الله مصباح، مه‌مان معاونت علمی، فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت، از استقبال گرم و صمیمانه‌ای که از وی به عمل آمد، تشکر نمود و از تقارن سفر خود به جمهوری اسلامی ایران باپنجاهمین سالگرد اشغال سرزمین مقدس فلسطین، اظهار تاسف نمودو گفت:

این انسان‌ها هستند که با فکر و دل بیدار، در مقابل سلاحهای دشمنان خود می‌ایستند. وی در ادامه سخنان خود افزود:

مردم مبارز فلسطین، با الگو قرار دادن مبارزات حق طلبانه ملت ایران به رهبری امام خمینی، مبارزات خود را ادامه خواهند داد.

و بالاخره پیروز خواهند شد. رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی افزود:

در مشرق زمین، اولین کسی که خطر صهیونیست‌ها را افشاء کرد، امام خمینی بود و ان شاءالله فرصتهای بیشتری داشته باشیم که در این زمینه صبحت کنیم. پس از پذیرایی مختصر، آقای گارودی به اتفاق حضرات آیات آقای امینی و آقای مصباح در سالن اجتماعات موسسه و در میان دانشجویان حضور یافتند.

در مراسمی که به مناسبت حضور آقای روژه گارودی در سالن اجتماعات موسسه برگزار شده بود ابتدا آیاتی چند از کلام الله مجید تلاوت شد.

پس از تلاوت آیاتی از کلام الله مجید، جناب آقای مصباح، ضمن ارج نهادن به حضور آقای روژه گارودی در موسسه، خواستند برای ایرادسخنان خود در جایگاه قرار بگیرند.

آقای روژه گارودی، پس از قرار گرفتن درجایگاه به ایراد سخن پرداختند. ایشان در سخنان خود گفتند:

صهیونیست‌ها به خاطر تسلط بر منابع و ذخائر غنی سرزمین فلسطین، اقدام به این جنایت بزرگ یعنی اشغال سرزمین مقدس فلسطین کردند. اگر چه حرکت صهیونیست‌ها توسط سازمان ملل و حتی خودآمریکا محکوم گردید، اما دولتمردان آمریکا همواره مخالفت جدی خود را با اجرای مجازات علیه اسرائیل، ابراز کرده و می‌کنند.

آمریکا و صهیونیسم بدنبال منافع خود هستند و هرجا که منافعشان ایجاب کند وارد عمل می‌شوند.

کویت به خاطر چاههای نفتی که در خود دارد، شاید برای آمریکاهزار برابر از فلسطین مهم‌تر باشد و همه دیدیم که آمریکا ومتحدانش چگونه ظرف چند روز تجاوز عراق به کویت را دفع کردند.

بار‌ها دیده‌اید که کلینتون به اقتصاد کشورش می‌بالد اما حقیقت این است که آمریکا از لحاظ اقتصادی وضعیت بسیار بدی دارد و به همین خاطر حاضر نیست از ذخائر، منابع و انرژی کشورهای اسلامی دست بر دارد. بنابراین کشورهای اسلامی در سیاست گذاری‌های خود، باید اقتصاد آمریکا و اسرائیل و متحدان آن‌ها را نشانه بگیرند.

وی در ادامه سخنان خود گفت:

تاکنون کارهای خوبی صورت گرفته است. یکی از کارهای مثبتی که توسط کشورهای اسلامی انجام گرفته، ایجاد بازار مشترک اسلامی است. و دیگری پیشنهاد دولتمردان کشور مالزی بودکه پیشنهادکرده بودند به خاطر رهایی از دست آمریکا، بازار مشترکی توسطکشورهای جنوب شرقی آسیا تاسیس شود. و به همین خاطر اجلاسی دربانگوک پایتخت تایلند، برپا شد. اما متاسفانه سمت و جهت اجلاس با اهداف اولیه کشورهای جنوب شرق آسیا، در تضاد بود. زیراافراد و شرکتهایی در آن حضور یافتند که از عوامل امپریالیسم بودند. آقای روژه گارودی در پایان سخنان خود گفت:

آمریکا و صهیونیسم همیشه تلاش می‌کنند که بازارهای جهان را قبضه کنند و کشورهای اسلامی باید سعی کنند با حفظ وحدت و یکپارچگی، تلاش استکبار جهانی را خنثی کنند. اسلام جهانی‌ترین ادیان است من که مسیحی بودم ومارکسیست بودم، به این خاطر مسلمان شدم که دین اسلام را جهانی و فراگیر یافتم. بنابراین ما مسلمانان باید باهمدیگر به مبارزه با حاکمان انحصار طلب جهان، برخیزیم.
پاسخ آقای روژه گارودی به پرسش‌ها:

یکی از دانشجویان سؤال نمود که آیا این افتخار را به مامی دهید که برای همیشه در ایران اقامت کنید؟ و کتابی که پیرامون تاریخچه اسرائیل نوشته‌اید، به چه زبانهایی تاکنون ترجمه شده؟ و عکس العمل ملت فرانسه در مقابل محاکمه شما چه بوده است؟

آقای روژه گارودی پاسخ داد:

واکنشهای زیادی در رابطه با محاکمه من صورت گرفته و نشانه آن، همین کتاب است که تا کنون به ۲۹ زبان ترجمه شده است.

این کتاب که در اکثر کشور‌ها ترجمه شده، نشان دهنده علاقه مردم به مبارزه با اسرائیل است.

اما در ارتباط با اقامتم در ایران، هرکسی مقری در دنیا برای مبارزات خود دارد، مقر من پاریس و مقر شما ایران است. اگر درایران بمانم و فعالیت مبارزاتی را ادامه دهم، ممکن است از طرف کشورهای استکباری به شما فشار بیاورند و شما را از لحاظ اقتصادی و سیاسی محدود کنند. فکر می‌کنم اقامت من در اروپا به خصوص در پاریس بسیار مفید و مناسب باشد، زیرا که استقبال فراوانی از کتاب من شده و حتی در فرانسه حمایت زیادی شده‌ام، اگر چه از ناحیه بعضی تهدید گردیده‌ام.
در حرم مطهر حضرت معصومه (ع)

پس از پایان یافتن برنامه‌های موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) آقای گارودی به اتفاق سرپرست معاونت علمی، فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام عازم حرم مطهر حضرت معصومه (س) شدند و در حرم، مورد استقبال آیه الله مسعودی تولیت آستانه مقدسه، قرار گرفتند.

می‌ه‌مان معاونت علمی، فرهنگی مجمع، پس از زیارت مرقد مطهر حضرت معصومه (س) در دفتر تولیت، حضور یافته و به سخنان آیه الله مسعودی پیرامون تاریخچه حرم مطهر و بقاع متبرکه، گوش فرادادند.
در مدرسه فیضیه:

آقای روژه گارودی و همراهان پس از زیارت حرم مطهر کریمه اهل بیت (ع)، عازم مدرسه فیضیه شده و در مراسمی که به مناسبت حضورایشان در شهر علم و اجتهاد قم، ترتیب یافته بود حضور یافته ومورد استقبال آیه الله استادی مدیر حوزه علمیه قم قرار گرفتند.

در مراسم مدرسه فیضیه، ابتدا آیاتی از کلام الله مجید تلاوت شد.

آنگاه یکی از مدرسین حوزه علمیه قم، ضمن خوشامدگویی به معرفی شخصیت علمی و سیاسی آقای گارودی پرداخت. سپس پروفسور روژه گارودی پیرامون موارد زیر به ایراد سخن پرداخت: گفتگو میان تمدن‌ها. نقش ایمان در حیات فردی و اجتماعی. نقش انبیاء در هدایت انسان‌ها. نحوه بهره برداری از نعمتهای خدا دادی. مشترکات فکری و عقیدتی مسلمانان و مسیحیان. آقای گارودی در پایان سخنان خود اظهار داشت: شرط اساسی موفقیت گفتگو بین دو طرف آن است که طرفین معتقد به خدا باشند. بایدبا الهام از دستورات خداوند که در قرآن کریم بیان گردیده به مشترکات خود با پیروان دیگر ادیان، اهمیت دهیم.

ما نمی‌توانیم خود را منزوی کنیم، بلکه باید با استفاده ازمشترکات، سعی کنیم هرچه بیشتر به هم نزدیک شویم تا شاید به وحدت برسیم.

پی نوشت

۱- میراث سوم (وعده‌های اسلام) روژه گارودی، ترجمه دکتر حدیدی، ص ۷ تا ۱۰.