شوک چینی به مذاکرات اتمی ایران و آمریکا؟

به گزارش پارسینه؛ مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، روز شنبه(23 فروردین ماه 1404) در مسقط پایتخت عمان آغاز شده است. مذاکراتی که با بازتاب های قابل توجهی همراه شده و دیدگاه های مختلفی با محوریت آن مطرح می شود. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا مدعی است که حصول توافق در قالب مذاکرات اتمی با تهران، می تواند به نفع ایران باشد و البته که وی تهدید کرده عدم تحقق این مساله می تواند ختم به سناریوهایی شود که چندان به نفع ایران نیست. اشاره رئیس جمهور آمریکا به احتمال حمله به سایت‌های اتمی کشورمان بوده است.

در جبهه مقابل، ایران نیز به صراحت اعلام کرده که به هیچ عنوان تسلیم فشار و تهدیدات آمریکا نخواهد شد و مذاکرات پیش رو، یک آزمون و فرصت بزرگ برای دولت آمریکا است. تهران تاکید کرده که اگر دولت آمریکا جدیت و صداقت نشان دهد، امکان گشایش در فضای مذاکره وجود دارد والا، ایران آماده هر سناریویی است و برای دفاع از منافع و امنیت ملی خود نیز از آمادگی کافی برخوردار است. با این همه، نکته مهم و قابل توجه این است که مذاکرات ایران و آمریکا، جدای از ملاحظات دو طرف در قبال یکدیگر، با طیف متنوعی از مولفه های جانبی نیز که از قدرت اثرگذاری برفضای مذاکره برخوردارند، همراه است.

در این رابطه، به تازگی و تنها اندکی قبل از آغاز مذاکرات تهران-واشینگتن در مسقط، شاهد وارد آمدن یک شوک چینی به مذاکرات بوده ایم. ماجرا از این قرار است که چند روز قبل، رئیس جمهور آمریکا جنگ تجاری گسترده‌ای را علیه کشورهای مختلف جهان کلید زد که در قالب آن، چینی ها به نحو ملموسی با افزایش تعرفه صادرات کالاها و خدمات خود به آمریکا رو به رو شدند. دولت ترامپ این انتظار را داشت که چین عقب نشینی کند و تعرفه های متقابل را کاهش دهد با این حال، پکن نه تنها چنین نکرد بلکه اقدام به جنگ تجاری متقابل کرد.

از این رو، ترامپ مجبور شد تعرفه های چینی را تا 104 درصد افزایش دهد. چینی‌ها هم یک روز قبل از مذاکرات ایران و آمریکا اعلام کردند که تعرفه هایشان علیه آمریکا را تا 125 درصد افزایش داده اند و از روز 23 فروردین ماه یعنی همان روزی که مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط پایتخت عمان آغاز می شود، این تعرفه ها نیز عملیاتی خواهند شد. این مساله یک شوک بزرگ به آمریکا بوده و حتی برخی منابع خبر داده اند که دولت ترامپ از اراده خود برای وضع تعرفه های 145 درصدی بر واردات از چین خبر داده است.

روندی که به نظر می رسد ادامه‌دار است و بر سطح تنش ها میان آمریکا و چین خواهد افزود. با این حال، این مساله از دو منظر بر فضای مذاکرات اتمی میان ایران و آمریکا اثرگذار است.

اول اینکه تشدید تنش های تجاری و متعاقبا سیاسی میان چین و آمریکا، در نوع خود کارت های بازی ایران در مواجهه با واشینگتن را تا حد زیاید تقویت می کند. در این رابطه به تازگی شاهد بوده ایم که برخی گزارش ها از رکوردزنی های پیاپی میزان صادرات نفت ایران به چین خبر می دهند. تردیدی نیست که افزایش تنش ها میان چین و آمریکا، هزینه های همکاری چین با ایران در حوزه های مختلف را تا حد زیادی کاهش می دهد.

این مساله، از شدت و اثرگذاری تحریم های غرب علیه ایران می کاهد و موجب می شود تا ایران در مقابل فشارهای آمریکا، تا حد زیادی مصونیت پچیدا کند. این همان نکته ای است که بسیاری از تحلیلگران آمریکایی نیز در مدت اخیر در مورد آن هشدار داده اند.

نکته دوم اینکه افزایش جنگ تجاری میان چین و آمریکا، به شدت بر اقتصاد آمریکا اثرگذار خواهد بود. کافی است توجه داشته باشیم تا همین جای کار که هنوز جنگ تجاری ترامپ علیه جهان آغاز نشده، بازار سهام این کشور تا 7 تریلیون دلار ریزش داشته است. حال با گسترده شدن ابعاد جنگ تجاری چین و آمریکا، کاملا محتمل است که تمرکز ترامپ و ترامپیست ها از پرونده هسته ای کشورمان برداشته شود و فضا و میدان مانور مساعدی برای ایران ایجاد شود.

معادله ای که آن هم می تواند برگ های برنده ایران در مواجهه اتمی با واشینگتن را تقویت کند و البته که زمینه را برای انعطاف هر چه بیشتر آمریکا در مواجهه با ایران در ابعاد گوناگون فراهم سازد.