تعدد داوطلبان انتخابات؛ خوب یا بد؟

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز شنبه 5 دی 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

*** افزایش آمار ثبت نامی های انتخابات، نگران کننده یا نشانی از دموکراسی؟

روزنامه «ابتکار» در سرمقاله خود نوشت: بالاخره پرونده مهلت ثبت نام نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری بسته شد و پرونده تعیین صلاحیت ها گشوده گردید. در آن یک هفته ثبت نام، نامزدها با شور و اشتیاق زایدالوصفی کارنامه به دست، به حوزه های ثبت نام مراجعه و به امید پیروزی در ماراتن اسفند 94، اقدام به نام نویسی کردند. مطابق آمارها، گویا تعداد ثبت نام شده های این دوره مجالس شورا و خبرگان رهبری در مقیاس گذشته رکورددار است. چرایی این همه اشتیاق و تیپ شناسی نامزدها، تحلیلی مستقل می طلبد اما اکنون نگاه ها به پروسه تعیین صلاحیت هاست. بی تردید مراجع مربوطه با این حجم پرونده و نامزد در مهلت زمانی باقی مانده، با مشکل روبرو هستند. تشخیص عادلانه و ناظر به حق الناس و مرضی رضای حضرت حق، کاری بس دشوار و ان شاءالله شدنی است.

به نوشته ابتکار، در بین نامزدهای کنونی، خیل عظیمی انسان وارسته و علاقمند به نظام و ایران و پاک دست و مردم دوست وجود دارند که مجوز حضورشان می تواند ضمن تزریق نشاط و امید به جامعه، زمینه مشارکت حداکثری را فراهم آورد. اگر صلاحیت دارهای واقعی فرصت حضور پیدا کنند، فرصت بر ریاکاران و نفاق افکنان مسدود خواهد شد و رقابتی اخلاقی را شاهد خواهیم بود. در چنین فرضی، رقابت، برد- برد است. باخت در چنین میدانی معنا ندارد؛ اما اگر خدای ناکرده رقابت بین بی صلاحیت ها و یا دوغ و دوشاب باشد، نتیجه بازی، باخت- باخت خواهد شد. همچون همیشه، آنچه مهمتر از نتیجه است، اصل مشارکت حداکثری می باشد که مورد تاکید مقام معظم رهبری است و باید کاری کرد که این مهم به عنوان پایه رفراندوم اتفاق بیفتد و ان شاءالله مجلسی کارامد شکل بگیرد.

روزنامه «آرمان» هم در گزارش خود با اشاره به افزایش تعداد ثبت نام ها نوشت: از تعداد ثبت نام ها برای انتخابات مجلس خبرگان انتقاد می شود! دو روز است که برخی شخصیت های شناخته شده کشور با حضور در پشت تریبون از تعداد زیاد ثبت نام کنندگان برای مجلس خبرگان انتقاد می کنند و این انتقاد در افکار عمومی با دعوت مسئولان برای حضور افراد واجد شرایط در انتخابات ها مسائلی را پدید آورده است. برخی این سوال را می پرسند که تعداد زیاد کاندیداها چه اشکالی دارد که از آن انتقاد می شود و اگر موضوع صلاحیت نداشتن افراد ثبت نامی است که شورای نگهبان و نهادهای مربوطه مگر این موضوعات را با دقت بررسی نمی کنند؟ به دنبال ابراز نگرانی ها بود که یکی مقامات خواستار اطلاع پشت پرده ها از سوی نگران ها شد.

این روزنامه با اشاره به نگرانی رییس مجلس خبرگان، به نقل از وی نوشت: اهداف دیگری پشت پرده ثبت نام 800 نفر برای مجلس خبرگان وجود دارد. ... ملت شریف ایران نباید فراموش کنند که مجلس خبرگان رهبری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و باید با دقت بر اشخاص، رأی خود را به صندوق بیندازند. ... متأسفانه در قانون انتخابات خبرگان، نام نویسی آزاد بوده و خانمی با وضعیت بدحجاب و پوششی نامناسب برای ورود به این مجلس نام نویسی کرده که مضحک است و مسئولان اعلام می کنند که آزادی است و ثبت نام اشکالی ندارد!

این روزنامه در ادامه نیز به انتقاد آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان از آمار ثبت نامی ها اشاره کرد.

آرمان همچنین در یادداشتی در باب تعدد داوطلبان انتخابات نوشت: با توجه به متن قانون اساسی و قوانین مربوط به انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی، در هیچ یک حد و حدودی از لحاظ تعداد برای ثبت نام کنندگان در انتخابات وجود ندارد. آنچه مسلم است ثبت نام کنندگان متعاقبا مورد بررسی مراجع بررسی کننده، هیات های نظارت و شورای نگهبان قرار خواهند گرفت و کسانی که واجد شرایط نباشند، موفق به شرکت در انتخابات نخواهند شد. ... به نظر می رسد که نگرانی از تعداد فراوان ثبت نام کنندگان-با توجه به آنچه گفته شد- بی مورد باشد. حتی باید گفت که تعداد زیاد شرکت کنندگان جلوه ای از دموکراسی است و بهتر است همه مردم این فرصت و امکان را داشته باشند و بتوانند در نهادهای مختلف قانون گذاری ثبت نام کنند.

روزنامه «قانون» هم در گزارش «12000 نفر احساس تکلیف کرد ند » نوشت: نگرانی ها از ورود بیش از 10هزار نفر ایرانی برای شرکت د ر یک انتخابات، به د و د سته تقسیم می شد . برخی که از فنون سیاسی اطلاعاتی د اشتند ، نگران زیر سوال رفتن رد ه های د موکراسی د ر کشور بود ند . آنها معتقد ند که وقتی احزاب د ر ایران نباشند ، افراد بد ون سمت وسوی د قیق سیاسی و نیز برنامه ای مشخص وارد فضای انتخابات و کارزارهای سیاسی می شوند .این روند ثبت نام د ر نگاه اول سبب می شود تا د ر جریان هایی که د ید باز سیاسی به عرصه های انتخاباتی د ارند ،شعفی ایجاد شود که د ست انحصارطلبان و اقتد ارگریان برای رد صلاحیت د گر اند یشان سیاسی بسته تر شد ه ولی باید توجه د اشت که حضور برخی چهره هایی که شاید د ر قواره انتخابات نباشند ، راه را برای رد صلاحیت گزینه هایی که میان آنها وارد عرصه شد ند و صلاحیت لازم را د ارند نیز، سبب شود .

قانون در ادامه ابراز نگرانی برخی شخصیت های سیاسی را «واهمه از جنبش حضور» نامید.

«شهروند» هم با اشاره به افزایش تعداد ثبت نام کنندگان در انتخابات مجلس و خبرگان می نویسد: آیت الله احمد جنتی حق دارد نگران باشد اما به نظر می رسد این نگرانی نه به دلیل استقبال گسترده مردم از ثبت نام در انتخابات که به دلیل ضعف در قانونی است که شورای نگهبان هم در ابتر ماندنش بی تقصیر نبوده است. مجلس نهم باید گره کور فعالیت احزاب را می گشود. حتی استانی شدن انتخابات هم می توانست به حل این موضوع کمک کند اما هیچ گاه به فعالیت احزاب روی خوش نشان داده نشد. احزاب جایگاه قانونی روشنی ندارند و درنهایت حضور در آنها نوعی اقدام فانتزی و تزیینی است. به راحتی می توان پس از نمایندگی حزب را کنار گذاشت و دور زد. تجربه اقدام الهه راستگو در شورای شهر تهران که اصولگرایان هم از آن استقبال کردند، نمونه ای تاریخی و روشن از بن بست فعالیت های حزبی در ایران است. هزینه فعالیت حزبی آن قدر بالاست که حتی سیاستمدار متنفذی چون علی لاریجانی هم که چنین طرحی را در سر می پروراند، به نظر می رسد حداقل فعلا از طرحش صرف نظر کرده باشد. وضع موجود حتی به سود اصلاح طلبان هم نیست آنان بیش از هر جریان دیگری در این انتخابات از این ولع سیری ناپذیر مردمی برای ثبت نام لطمه خواهند دید، از اظهارات روز گذشته دبیر شورای نگهبان پیدا بود که آیت الله جنتی ردصلاحیت های گسترده را لازمه چنین آمار بالایی می داند. در فضای غبارآلود موجود حتی اصولگرایان هم ضرر خواهند کرد چه کسی می تواند ترکیب مجلس بعدی را پیش بینی کند؟ مجلسی که رویکرد سیاسی نمایندگانش تا این حد مبهم باشد، کدام گره را از کار مملکتی خواهد گشود که تا کمر در رکود اقتصادی فرورفته است؟ همه اینها سوالاتی است که هم ذهن آیت الله جنتی را درگیر کرده و هم تحلیلگران سیاسی را به چالش کشیده است. ثبت نام بی سابقه در این انتخابات نشان داد باید نقش کلیدی احزاب را در جمهوریت نظام جدی تر می گرفتیم، گلایه از مردم هم راه به جایی نخواهد برد. به هرحال مطابق قانون فعلی مردم آزادند در انتخابات ثبت نام کنند حتی اگر ندانند پارلمان چند کرسی دارد و فرق اصلاح طلب و اصولگرا چیست.

«جوان» هم در سرمقاله خود به چرایی افزایش کاندیداها پرداخت و نوشت: حجم ثبت نام ها نشان از رشد و توسعه طبقه متوسط در ایران است. بدون تردید بین گسترش حجم کاندیداهای مجلس و رشد طبقه متوسط رابطه معناداری وجود دارد، به طور مثال حداقل تحصیلات برای ثبت نام کارشناسی ارشد می باشد که حجم ثبت نام ها حکایت از رشد تحصیلات عالیه در کشور دارد که خود یکی از شاخص های طبقه متوسط است. توسعه انسانی کشور از طریق چرخش نخبگان در ادوار مختلف سیاسی کشور باعث تربیت تجربی و علمی افراد زیادی شده است که امروز با همان پشتوانه تجربی- مدیریتی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار شده اند و مدعی حل معضلات و مشکلات کشور در عرصه قانون گذاری هستند و امروز وارد میدان شده اند.

در نگاه این روزنامه، کارآمدی مردم سالاری دینی از دیگر عوامل انگیزشی در این ثبت نام است.

*** به دنبال راهکاری برای رفع آلودگی هوا

معضل بزرگ آلودگی هوا که این روزها گریبانگیر شهرهای بزرگ و صنعتی ایران شده است، محل بحث بسیاری از رسانه ها و محافل خبری است. امروز نیز روزنامه ها با انتشار مطالبی در جهت یافتن راهکاری مناسبت برای مبارزه با آلودگی هوا بودند.

روزنامه «جام جم» د ر مطلبی با عنوان «آلودگی هوا، کلاف سردگم» می نویسد: آلودگی از آسمان تهران رخت بر نمی بندد، سازمان حفاظت محیط زیست تهران هشدار داده آلودگی هوا دست کم تا فردا پابرجاست و گروه های حساس بهتر است از خانه های خود خارج نشوند. با توجه به پایداری هوا نیز به باد و باران که تنها ناجی کلانشهرنشینان است، امیدی نیست. در این گیر و دار استانداری تهران خبر داده کمیته اضطرار آلودگی هوا امروز برگزار می شود، سخنگوی فراکسیون محیط زیست نیز وعده داده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برای پاسخ به پرسش های نمایندگان در مجلس حاضر خواهد شد، اما اینها اقداماتی است که هیچ کدامشان تا به حال نتوانسته گره ای از کلاف سردرگم آلودگی کلانشهرها باز کند.

به گزارش جام جم، در هفته ای که گذشت آلودگی هوا یکه تاز کلانشهرهایی مانند تهران بود و با تیرگی اش نهیب می زد که هیچ کدام از برنامه های مسئولان تاکنون نتوانسته از قدرتش ذره ای بکاهد؛ راهکار هایی که شاید هنوز عده ای ناکارآمدی شان را باور ندارند و روی اجرای آنها پافشاری می کنند. ایده های خامی مانند بارورکردن ابرها، آبپاشی، تعیین محدوده زوج فرد و طرح ترافیک، ایجاد مسیر اختصاصی برای دوچرخه سواران، افزایش قیمت بنزین، گازسوز کردن خودرو ها و رواج استفاده از موتورسیکلت های برقی که هنوز راه به جایی نبرده اند.

روزنامه «ایران» نیز در گزارش نخست خود به تجربه شهرداران سایر کشورها در مبارزه با آلودگی هوا اشاره کرد.

به نوشته این روزنامه، بعد از هجوم موج آلودگی به آسمان تهران یک بازی فرافکنی به راه افتاد، اما بررسی های ما از عملکرد شهرداران کلانشهرهای جهان واقعیت های تازه ای را آشکار ساخت شهرداری شیکاگو، با برگزاری همایش های علمی، بهره گیری از استادان و دانشجویان و فراخوان های بین المللی آلودگی هوا را مدیریت کرد شهرداری پاریس با در اختیار گذاشتن دوچرخه به کارگران و دانشجویان حومه این شهر، فضای حمل و نقل را دگرگون ساخت در کپنهاگ، تعداد پارکینگ های شهری سالانه 2 تا 3 درصد کاهش یافته و فضا را برای زندگی عمومی شکوفاتر کرده است.

به گزارش ایران، شهردار شیکاگو، با توجه به رتبه دوم اقتصادی این شهر تا سال 2025 در ایالات متحده و رتبه نهم در اقتصاد جهان، با برگزاری همایش های علمی، بهره گیری از استادان و دانشجویان مجرب و فراخوان های بین المللی در صدد مدیریت آلودگی هوا در این شهر تا سال 2015 است، بر اساس مستندات موجود، آلودگی هوا یکی از معضلات منفی زندگی در یک شهر است که می تواند بر کیفیت سکونت سرمایه گذاران در آینده آن شهر تأثیرگذار باشد. در نقطه مقابل دهلی نو، با وجود پتانسیل های درخشان اقتصادی در یک دهه آینده و صعود به رتبه 56 جهانی، به دلیل آلودگی هوا و ضعف سیاست های کلان زیست محیطی با مشکلات حادی رو به رو شده که بر کیفیت توسعه اقتصادی این شهر اثر گذار خواهد بود. ... رح اتوبوس های حمل و نقل سریع (Bus Rapid Transit) برای نخستین بار در کوریتیبای برزیل پیاده شد. شهردار این شهر با ایجاد خطوط ویژه برای اتوبوس در وسط بزرگراه های این شهر، از اتوبوس ها و ناوگان حمل و نقل شهری برای کنترل ترافیک استفاده می کند.

بر اساس این گزارش همچنین، شهرداری پکن با خارج کردن 180 هزار وسیله نقلیه عمومی فرسوده و مجهز کردن وسایل نقلیه عمومی به سیستم انرژی پاک، سعی کرد ناوگان حمل و نقل شهری را نوسازی کند.

*** نقدهایی بر لایحه بودجه 95

در حالی که دولت از مجلس تا نیمه دی ماه برای ارایه لوایح بودجه 95 زمان خواسته است در 2 روز اخیر برخی محورهای اصلی لایحه بودجه 95 مشخص شد. برخی روزنامه ها نسبت به بودجه این سال انتقادهایی را وارد ساخته اند.

روزنامه «خراسان» در یادداشتی می نویسد: براساس آن چه که تاکنون اعلام شده است، منابع عمومی بودجه با رشد 13 درصدی مطابق تورم افزایش یافته است. درآمد نفتی با افزایش 10 هزار میلیارد تومانی به 66 هزار میلیارد تومان رسیده است. درآمدهای مالیاتی با کاهش 3 هزار میلیارد تومانی نسبت به قانون بودجه 94، به 85 هزار میلیارد تومان رسیده است. در این میان بودجه عمرانی با افزایش بیش از 80 درصدی از 31 هزار میلیارد تومان به 57 هزار میلیارد تومان خواهد رسید. به این ترتیب اگر چه برخی جزئیات درباره سایر درآمدهای دولت و هزینه های جاری مشخص نیست اما می توان معادله بودجه 95 را تا اندازه ای شفاف دانست و براساس آن جهت گیری دولت در سال آینده را مشخص کرد و مطابقت آن با سیاست های اقتصاد مقاومتی و معضلات فعلی اقتصاد کشور از جمله رکود عمیق موجود را مورد تحلیل قرار داد.

به نوشته این روزنامه، نخستین نکته جدی در ارتباط با بودجه، تغییر در یکی از مهمترین شرایط اقتصادی کشور یعنی برداشته شدن تحریم هاست. اگرچه رفع تحریم ها آثار مهمی در حوزه مبادلات تجاری و مالی نیز دارد، اما بودجه دولت بیش از هر چیز از محل افزایش صادرات نفت منتفع می شود. هرچند سقوط قیمت نفت بخش عمده ای از جهش درآمد نفتی دولت در سال آینده را بی اثر کرده است. در هر صورت براساس اطلاعات اعلام شده، با احتساب سهم 30 درصدی صندوق توسعه ملی و 14.5 درصدی شرکت ملی نفت از درآمدهای نفتی و احتساب دلار 2997 تومانی و نفت 40 دلاری، برای اینکه دولت 66 هزار میلیارد تومان از نفت درآمد کسب کند باید 40 میلیارد دلار نفت بفروشد؛ این یعنی انتظار فروش یک میلیارد بشکه نفت در سال آینده و فروش روزانه 2 میلیون و 750 هزار بشکه نفت در روز. این میزان فروش نفت در مقایسه با پیش بینی فروش یک میلیون و 400 هزار بشکه ای امسال، رشد یک میلیون و 350 هزار بشکه ای دارد.

موضوع مهم دیگر از نگاه خراسان کاهش درآمدهای مالیاتی است. به باور این روزنامه، اگرچه در نگاه نخست، با توجه به این که درآمدهای مالیاتی هر سال مربوط به عملکرد اقتصادی سال گذشته شرکت ها و اصناف است و به دلیل رکود جدی امسال، نمی توان به افزایش مالیات ها حتی در حد تورم (حدود 13 درصد) دل خوش داشت، اما عقبگرد مالیاتی 3 هزار میلیارد تومانی دولت، به معنای ناتوانی از گسترش چتر مالیاتی و توسعه طرح جامع مالیاتی برای تحت پوشش قرار دادن فرارهای مالیاتی است.

«جهان صنعت» نیز در گزارشی با عنوان «سیاست های کاغذی» می نویسد: با وجود اینکه دولت نه تنها در تامین منابع مالی خود با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کند بلکه در تحقق تخصیص منابع بودجه نیز با مشکل مواجه شده است. با این حال به نظر می رسد عدم تخصیص منابع بودجه را به بخش های مرتبط با آن، نوعی معضل قلمداد نمی کند و در برنامه بودجه ای که برای سال آینده دارد، نه تنها از مقدار منابع خود نکاسته بلکه مقادیری نیز به آن افزوده است.

به گزارش جهان صنعت، در حالی که به نظر می رسید با کاهش قیمت، بودجه طرح های عمرانی نیز آب برود اما گزارش اخیر رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی از بودجه سال آینده، حاکی از 5.20 درصدی منابع بودجه طرح های عمرانی است.

بنا به گفته محمدباقر نوبخت، «برای سال آینده 57 هزار میلیارد تومان برای طرح های عمرانی گذاشته شده است.» این در حالی است که برای بودجه عمرانی سال 1394، 3.47 هزار میلیارد تومان تصویب شده بود. این دو رقم نشان می دهد که دولت برنامه افزایش 5.20 درصدی بودجه عمرانی را دارد.

این روزنامه همچنین در ادامه نسبت به کاهش قیمت نفت ابراز نگرانی کرد و نوشت: ادامه دار بودن کاهش قیمت نفت، نگرانی هایی را درباره احتمال کسری بودجه دولت در سال آینده ایجاد کرده است اما با این حال، دولت تصمیم دارد که بودجه طرح های عمرانی را افزایش دهد و به گفته رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، «عدم تحقق منابع با استفاده از مکانیزم تخصیص» جبران خواهد شد.

*** خشونت کلامی و رفتاری علیه زنان

نام خشونت علیه زنان که پیش می آید در باور برخی تنها کتک زدن و خشونت فیزیکی شکل می گیرد در حالی که خشونت کلامی علیه زنان گاهی به همان اندازه مخرب و آسیب زا است. «اطلاعات» امروز در گزارشی مفصل و خواندنی خشونت کلامی و رفتاری علیه زنان را بررسی کرده است.

به گزارش این روزنامه، معنای خشونت خانگی علیه زنان، فقط این نیست که کتک شان بزنی و ناسزایشان بگویی، زنانی که «آتنا کامل قالیباف» دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی، در تحقیق خود با آنها مصاحبه کرده است، طیف وسیعی از رفتارها، حرکات و گفتارها را از مصادیق خشونت دانسته اند. اکثر این زنان در باره مشکلات و ناراحتی هایشان آزادانه صحبت می کردند و فقط تعداد کمی از آن ها هیچ نوعی خشونتی را گزارش نکرده اند. زنان خشونت را به 2 دسته عمده تقسیم کرده اند: خشونت های فیزیکی و خشونت های غیرفیزیکی.

اطلاعات به نقل از این جامعه شناس، می نویسد: بسیاری از زنان خشونت های روانی و کلامی را آزاردهنده ترین نوع خشونت می دانند، زیرا بیش از خشونت های فیزیکی بر روح آن ها تاثیر می گذارد و لایه های عمیقتر و حساستر درون شان را تهدید می کند، خشونتی که کمتر به چشم می آید و به دلایل فرهنگی و قانونی در بسیاری از موارد به رسمیت شناخته نمی شود. این مصاحبه ها به صورت انفرادی و در جلسات 45 تا 90 دقیقه ای، با 50 زن متاهل 18 تا 63 ساله با سطوح مختلف تحصیلی از مناطق 22 گانه تهران، انجام شده است. مطابق نتایج این تحقیق، مصادیق خشونت های فیزیکی عبارت اند از: کتک زدن، پرت کردن و شکستن اشیای منزل. مصادیق خشونت های غیرفیزیکی نیز شامل چند دسته اند: خشونت های روانی و کلامی مانند فحش دادن استفاده از کلمات رکیک، داد و فریاد کردن، دیرآمدن یا نیامدن شب به خانه بدون اطلاع، تحقیر و توهین، تهدید، بی ارزش تلقی کردن زن، بی توجهی کردن به زن، عیاشی و خیانت، تهدید کردن زن به طلاق دادن و گرفتن بچه، تهدید به ترک خانه، تهدیده به کشتن یا فرزندان، تهدید به خودکشی، چشم چرانی، بیرون کردن زن از خانه و لجبازی کردن، خشونت های جنسی مانند اجبار به روابط زناشویی ناخواسته یا نامتعارف، عدم مراعات بهداشت زناشویی و بدبینی به زن، خشونت های مالی و .... .

به گزارش اطلاعات، قانون به تنهایی تضمین کننده اطلاح رفتارهای اجتماعی نیست بلکه موقعیت زنان و طرز تلقی فرهنگی را نیز باید تغییر داد.

*گروه پژوهش و تحلیل خبری