احکام غسل روزه داران و شرایط غسل در زمان روزه داری

اگر کسی در ماه رمضان تا اذان صبح بر حالت جنابت و حیض و نفاس باقی بماند روزه اش باطل است. این ساده ترین حکم درباره غسل روزه داران می باشد. در ادامه سایر نکات مربوط به این بحث را می خوانیم؛

احکام غسل روزه داران
آیات عظام گلپایگانى، صافى:

اگر در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید ولى از روى عمد نباشد مثل آن که دیگرى نگذارد غسل و تیمم کند روزه‏ اش صحیح است.

آیات عظام خوئى، تبریزى:

اگر در روزه غیر ماه رمضان و قضاى آن از روزه‏هاى واجبى که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معیّن است جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند أظهر این است که روزه ‏اش صحیح است.

آیت الله مکارم شیرازی:

هر گاه روزه دار در روز محتلم شود بهتر است فوراً غسل کند اما اگر نکند براى روزه ‏اش اشکالى ندارد.

احکام غسل روزه داران - آقایان
اگر کسی در ماه رمضان جنب شود و تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزه‌‏اش باطل است.
اگر کسى در غیر از روزه های ماه رمضان و قضاى آن (از اقسام روزه‌هاى واجب و مستحب) عمداً تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید، روزه‌اش صحیح است.
کسى که جنب است و می‌خواهد روزه واجبى بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، می‌تواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است.
اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزى را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلا اگر نمی‌داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود روزه‌‏اش باطل است و قضا و کفاره روزه بر او واجب می‌شود.
هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود، اگر احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد براى غسل بیدار می‌شود، می‌تواند بخوابد.
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند یا احتمال می‌دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، روزه‌‏اش صحیح است.
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند یا احتمال می‌دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند، یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتى که بخوابد و بیدار نشود، روزه‌‏اش باطل است.
اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود باید روزه آن روز را قضا کند و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد، کفاره بر او واجب نمی‌شود.
خوابى را که در آن محتلم شده نباید خواب اول حساب کرد، بلکه اگر از آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد، خواب اول حساب می‌شود.
اگر روزه ‌دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل کند.
هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
کسى که می‌خواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگرچه از روى عمد نباشد، روزه او باطل است.
کسى که مى‌خواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، چنانچه وقت قضاى روزه تنگ است (مثلاً پنج روز روزه قضاى رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است) باید بنا بر احتیاط واجب، هم آن روز را روزه بگیرد و هم بعد از رمضان آن را قضا کند و اگر وقت قضاى روزه تنگ نیست، باید روز دیگر روزه بگیرد و روزه آن روز صحیح نیست.
اگر در روزه واجبى غیر روزه رمضان و قضاى آن، تا اذان صبح جنب بماند، روزه‌اش صحیح است، چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.

احکام غسل روزه داران - بانوان
اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاک شود و عمداً غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است تیمم نکند، روزه‌اش باطل است.
اگر زن پیش از اذان صبح از حیض پاک شود و براى غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضاى آن را بگیرد، باید تیمم نماید و روزه‌‏اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذرى بگیرد، اگرچه بدون تیمم هم روزه‌‏اش صحیح است، ولى احتیاط مستحب آن است که تیمم کند.
اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض پاک شود و براى هیچ‌کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است.
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض پاک شود یا در بین روز خون حیض ببیند، اگرچه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.
اگر زن غسل حیض را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه‏‌هایى که گرفته صحیح است.
اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض پاک شود و در غسل کردن کوتاهى کند و تا اذان غسل نکند و در تنگى وقت تیمم هم نکند، روزه‏‌اش باطل است. ولى چنانچه کوتاهى نکند، مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند، در صورتى که تیمم کند روزه او صحیح است.
اگر زنى که در حال استحاضه است، غسل هاى خود را به جا آورد، روزه او صحیح است.

احکام غسل روزه داران - غسل مس میت
کسى که مس میت کرده، یعنى جایى از بدن خود را به بدن میت رسانده می‌تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی‌شود.

احکام غسل روزه داران - غسل جنابت
شخص در دو حالت ممکن است در ماه رمضان محتلم (جنابت در هنگام خواب) شود:

غسل جنابت قبل از اذان صبح:
اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزه‏اش باطل است و اگر در روزه واجبى که وقتش معین است (مانند روزه نذر) تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید، روزه‏اش صحیح است‏. پس، اگر در ماه رمضان قبل از اذان صبح جنابت حاصل شود، باید غسل جنابت نماید.

غسل جنابت بعد از اذان صبح و در طول روز:
اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل کند؛ اما برای خواندن نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشاء واجب است غسل جنابت نماید و هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است‏. پس، در هنگام روزه در طول روز می توان غسل جنابت کرد.

منبع: ستاره