فراموشی کاذب چیست؟

زهرا لطیفیان با اشاره به این‌که فراموشی و کاهش حافظه ازجمله نگرانی‌های افراد سالمند به شمار می‌رود چراکه فکر می‌کنند با بالا رفتن سن، مغز آن‌ها دیگر مثل دوران جوانی‌شان خوب کار نمی‌کند، اظهار کرد: اگرچه فراموشکاری، که در اصطلاح پزشکی به آن آلزایمر یا زوال عقل می‌گوییم، یکی‌از ویژگی‌های سالمندی به حساب می‌آید، ولی دلیل نمی‌شود همه افراد با افزایش سن دچار این بیماری شوند.

وی با اشاره به این‌که فراموشی دلایل مختلفی دارد که افزایش سن یکی‌از آن دلایل است، عنوان کرد: در این میان برخی مشکلات مغزی که در افراد براثر تب بالا، تغذیه نامناسب، واکنش نامناسب نسبت به داروها، لخته‌های خونی در مغز، تومور‌ها و عفونت‌های مغزی، اختلالات کبدی، کلیوی و تیروئیدی و نیز آسیب‌های وارده به سر رخ می‌دهد، اگرچه جزو زوال عقل قرار نمی‌گیرند، ولی می‌تواند باعث از بین رفتن حافظه فرد شود که بسیار هم جدی بوده و باید سریعاً درمان شود.

لطیفیان با اشاره به این‌که برخی فراموشی‌ها که در سالمندان رخ می‌دهد ممکن است ریشه عاطفی داشته باشد، ادامه داد: احساس ناراحتی شدید، نگرانی، خستگی، بازنشستگی، روبه‌رو شدن با مرگ دوستان یا عزیزان، افسردگی، اضطراب و استرس می‌تواند اثری روی فرد بگذارد که حافظه وی را دچار اختلال کند که با حمایت عاطفی دوستان و خانواده می‌توان به این افراد کمک کرد.

این روانشناس با اشاره به این‌که فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی را که دوست دارید، انجام دهید و خود را مشغول کنید، در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنید چراکه مغز در زمان انجام حرکات ورزشی فعال‌تر عمل می‌کند، عنوان کرد: به پیاده‌روی بروید، هرگز به سمت مصرف مشروبات الکلی نروید، برای کاهش استرس و اضطراب و افسردگی، خود را به انجام کار‌های مورد علاقه مشغول کنید، حل جدول، کار کردن با کامپیوتر و اینترنت، تماشای تلویزیون و گوش دادن به رادیو، خواندن کتاب و روزنامه و هر فعالیتی که مغز را درگیر کند به مغز کمک می‌کند، استفاده از رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات مغز را تازه نگه داشته و از بروز آلزایمر و فراموشی جلوگیری می‌کند.

وی افزود: اگر دچار آلزایمر هستید سعی کنید شرایطی را فراهم کنید که فراموشی شما را کاهش دهد، کار‌ها و قرار‌هایی را که دارید جایی یادداشت کنید و دم دست بگذارید، هرگز تنها از خانه خارج نشوید و حتماً یک نفر را همراه خود ببرید و تمام راهکار‌هایی را که برای تقویت مغز گفتیم را هم می‌توانید انجام دهید تا به بهبود عملکرد مغزی شما کمک کند.

لطیفیان بیان کرد: اگر بعد از یک روز کاری خسته‌کننده متوجه شدید اسباب و اثاثیه زندگی‌تان جابه‌جا شده و ساعت مچی‌تان را از داخل قندان خانه پیدا کردید یا بشقاب و قاشق‌ها را داخل کیسه زباله دیدید، تعجب نکنید این رفتار‌های غیرمعمول نشانه‌های ابتلای یکی‌از اعضای خانواده‌تان به بیماری دمانس یا آلزایمر است، این رفتار‌ها برای آلزایمری‌ها یک رفتار عادی و معمول است و هزاران کار غیرعادی دیگر هم می‌تواند ثمره فراموشی یا زوال عقل باشد.

این روانشناس تصریح کرد: به گفته متخصصان علوم اعصاب، اطرافیان بیماران آلزایمری باید با این وضعیت کنار آمده و صبر و تحمل به خرج دهند، زیرا آلزایمر هیچ درمان دارویی ندارد و تنها با آرامش و پذیرش رفتار‌های نابجای بیمار و دور کردن او از استرس می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

وی بیان کرد: درواقع دِمانس یا فراموشی، بیماری سنین بالاست و به‌عنوان بیماری کهنسالی شناخته می‌شود، به همین خاطر شروع دمانس از ۶۵ سال به بالا است و با افزایش سن، احتمال ابتلا به آلزایمر نیز زیاد می‌شود و این احتمال در سن بالای ۸۰ سال بسیار بیشتر است.

لطیفیان با اشاره به این‌که فراموشی در سنین ۴۰ تا ۵۰ سال مسأله‌ای نگران‌کننده نیست، عنوان کرد: گاهی افراد جوان که دچار علائم فراموشی می‌شوند، از آلزایمر به‌عنوان علائم فراموشی یاد می‌کنند در حالی‌که فراموشی در افراد جوان بیشتر ناشی از اضطراب، نگرانی و استرس است که تمرکز و قدرت حافظه را درگیر می‌کند، اما آن‌ها این نشانه‌ها را با بیماری فراموشی اشتباه می‌گیرند.

این روانشناس با بیان این‌که در بیماری فراموشی و آلزایمر خود بیمار چندان متوجه ایجاد علائم نیست، اما خانواده و اطرافیان می‌توانند نشانه‌های فراموشی را تشخیص دهند، ادامه داد: فردی که در مرحله ابتلا به فراموشی قرار دارد، معمولاً وسایل خانه را جابه‌جا می‌کند و سپس محل آن‌ها را فراموش می‌کند یا اینکه حرف‌ها را بار‌ها تکرار می‌کند و کار‌هایی را که در روز انجام می‌دهد به یاد نمی‌آورد.

وی افزود: این روند به تدریج موجب می‌شود فرد حافظه‌اش را از دست بدهد، ممکن است بیماری ابتدا نگران‌کننده نباشد، اما با پیشرفت آن حافظه اخیر یا کوتاه مدت درگیر می‌شود و به دنبال آن یادگیری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد تا جایی که این افراد اتفاق‌های نزدیک را زود فراموش می‌کنند و بیشتر از گذشته دور صحبت می‌کنند.

لطیفیان بیان کرد: اطرافیان بیماران مبتلا به آلزایمر گاهی عنوان می‌کنند آن‌ها گذشته را به خاطر می‌آورند یا ناخودآگاه از گذشته زیاد صحبت می‌کنند و جملات را بار‌ها تکرار می‌کنند، که باید گفت فرآیند یادگیری در آلزایمری‌ها مختل می‌شود، بتدریج دایره مجموعه لغات و کلمات‌شان محدود می‌شود و جمله‌سازی سخت می‌شود، این‌ها علائمی است که اطرافیان چنین بیمارانی باید به آن توجه کنند.

این روانشناس با اشاره به این‌که با پیشرفت این بیماری عملکرد مغز دچار اختلال می‌شود، بیان کرد: به خاطر اختلال در عملکرد مغز، این بیماران کارکرد‌های مغزی و نحوه راه رفتن، نشستن و کنترل ادرار را در مرحله نهایی از دست می‌دهند در واقع عملکرد‌هایی که در مغز در دوران کودکی پیشرفت می‌کند، در هنگام ابتلا به آلزایمر این روند معطوف می‌شود.

وی با بیان این‌که مهم‌ترین عامل خطر دمانس که آلزایمر نوع شایع آن است به دمانس عروق ناشی از سکته‌های ریز عروقی و سکته‌های بزرگ مغزی می‌شود، عنوان کرد: سکته‌های ریز عروقی و سکته‌های بزرگ مغزی یکی‌از عوامل ایجادکننده فراموشی است، در واقع بیماری‌های مزمن عروقی و سکته‌ها که ممکن است حتی علائمی هم نداشته باشند حافظه را مختل می‌کنند.

لطیفیان با اشاره به این‌که استرس و افسردگی در افراد مسن کارکرد‌های ذهنی را پایین می‌آورد و در حافظه مشکل ایجاد می‌کند، ولی به بروز آلزایمر کمک نمی‌کند بلکه منجر به ایجاد فراموشی و دمانس کاذب می‌شود، ادامه داد: تشخیص آلزایمر یا دمانس کاذب مشکل است بنابراین سالمندان باید استرس‌شان را کم کنند و برای کاهش تشدیدعلائم، سطح روحیه‌شان را بالا ببرند.