خانواده کیارستمی درباره مرگ شکایتی ندارند

او در ادامه توضیح داد عمدتا پرونده‌های نظام پزشکی به وسیله پنج تا شش کارشناس پزشکی مورد بررسی قرار می‌گیرد اما در مورد این پرونده ٣٠ نفر کار کارشناسی انجام و نظر دادند که فوت بیمار به دلیل مشکلات دارویی در خارج از کشور صورت گرفته است. به گفته او در سال بیش از ٤٠٠ کار پزشکی انجام می‌شود و براساس استانداردها از هر صد عمل دو تا سه عمل عارضه‌زا هستند و عباس کیارستمی دچار عارضه بعد از عمل شد و کمی این عارضه طول کشید و چند عارضه پشت‌سر هم به وجود آمد.

رأی پزشکی قانونی با تمامی حواشی درباره رأی صادره روی آن قصور پزشک بود. آنچه فرزند عباس کیارستمی نیز بر آن تأكید داشت و گفته بود پزشک پدرش در سفر بوده و بر سر بالین مریض حاضر نشده است؛ امری که در پرونده محکومیت وی نیز درج شده است یعنی «رفتن به مسافرت که از مصادیق قصور پزشکی تلقی می‌شود». پزشک از زمانی بر بالین بیمار حاضر می‌شود که به او خبر می‌دهند بیمارش فرد مطرحی در فرهنگ و هنر کشور بوده و خدمات بسیاری به جامعه هنری ایران کرده است و البته مهم‌تر شاید از زمانی که پای حمایت وزیر بهداشت به میان آمد.

جراحی‌های زایمان و زنان بیشترین خطاهای پزشکی

اگرچه تعدادی از شهروندان کشور امکان این توجه و حمایت را ندارند و در مواردی حتی جان خود را به همین دلیل از دست داده‌اند و پرونده‌هایشان همچنان در پزشکی قانونی مفتوح است. متأسفانه براساس آمار بیشترین این پرونده‌ها مربوط به زایمان‌ها یا مادرانی است که نوزاد خود را حین زایمان به دلیل خطای پزشک از دست داده‌اند یا نوزادانی که با اقدام دیرهنگام پزشک بدون مادر به دنیا آمده‌اند یا پدرانی که هر دو را از دست داده‌اند. یکی از همین موارد که سال گذشته در نمونه‌های پرونده قصور پزشکی در رسانه‌ها منتشر شد مربوط به مادری بود که با شرایط ویژه در بیمارستان ایزدی قم با فرزندی دچار فلج مغزی مواجه شد. در همین گزارش آمده است با وجودی که مادر به دلیل قد کوتاه و نقص دیگری در بدنش باید با سزارین وضع حمل می‌کرد، به اصرار کادر پزشکی بیمارستان فرزند خود را به صورت طبیعی به دنیا آورد و فرزندش دچار فلج مغزی شد.

این درحالی است که از پس از انقلاب اسلامی تمامی تلاش جمهوری اسلامی بر کاهش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان بوده است و بسیاری طرح‌های وزارت بهداشت از دهه ٦٠ در این زمینه تا آنجایی موفقيت‌آمیز بود که براساس استانداردهای جهانی کشور توانست جایگاه خود را در رتبه‌بندی سلامت کشورها بالا ببرد اما در پرونده‌های قصور پزشکی همچنان اولین رتبه خطاهای پزشکی را دارد و هزار و ٥٧ مورد از تخلفات پزشکی با رشدی ٢٢درصدی مربوط به جراحی‌های زنان، زایمان و نازایی بوده است. دکتر ایرج خسرونیا، متخصص بیماری‌های داخلی، عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام پزشکی و رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی، علت خطا در زایمان را به تعداد بالای زایمان‌های سزارین نسبت می‌دهد و توضیح می‌دهد در جراحی مربوط به سزارین هم بیهوشی صورت می‌گیرد که ممکن است منجر به خطر شود و هم خود جراحی، دو عاملی است که می‌تواند ایجاد عوارضی کنند و در مورد زایمان‌های طبیعی نیز ممکن است انجام زایمان دیر شود و بچه در شکم مادر فوت کند یا معلول به دنیا‌ آید.

به نظر می‌رسد با وجود اصرارهای وزیر بهداشت از زمان انتصابش مبنی بر توجه بیشتر به بیمار در بیمارستان‌های کشور و کاهش ناعدالتی، همچنان پزشکی قانونی از رشد ٢٤ درصدی پرونده‌های قصور پزشکی که در سال ٩٥ محکوم اعلام شده‌اند، نسبت به سال قبل خبر داده است. درمجموع بیش از ١٢هزارو ٨٠٠ پرونده قصور پزشکی در مدت این دو سال به پزشکی قانونی ارجاع شده است که هفت‌هزارو ٢١٤ پرونده مربوط به سال ٩٥ بوده و سه‌هزارو ١٢٦ پرونده ادعای قصور پزشکی در آن ثابت شده است. یعنی درمجموع علاوه بر رشد پرونده‌های محکوم‌شده، کل پرونده‌های ارجاع‌شده به پزشکی قانونی نیز ٢٧ درصد رشد داشته است. البته معاونت انتظامی سازمان نظام پزشکی حاضر به ارائه آمار قصورهای پزشکی مورد بررسی در این سازمان به روزنامه «شرق» نشد.

خوانده‌های پرستاری هم افزایش یافته است

اما درهمین‌حال معاونت پژوهشی سازمان پرستاری نیز از بیشترشدن خوانده‌های پرستاری در پرونده‌های قضائی در سال‌های اخیر به «شرق» گفت و توضیح داد: «این به این معنی است که تعداد پرستاران بیشتری به دستگاه‌های قضائی احضار شده‌اند اما عمدتا پرستاران برای قصور یا کوتاهی احضار نمی‌شوند چون در هر حال براساس دستور پزشک عمل می‌کنند، بیشتر آنان برای پاسخ‌گویی یا توضیح در مورد پزشک مربوطه به دادگاه خوانده شده‌اند».

به گفته او پرستار فردی است که ٢٤ ساعت بیمار را تحت نظر دارد و عمدتا با تمامی تغییرات و حالات قبل یا بعد از هر تجویز آشناست.

با توجه به خبر فوت نابهنگام کیارستمی، صحبت گاه‌وبیگاه کوتاهی پزشکان و انتشار اخبار مربوط به آن بیش از همیشه مطرح و موجب شد تا دیگر افراد معروفی که مرگ آنان مشکوک به کوتاهی پزشک معالج بود، از پیگیری پرونده‌های خود کوتاهی نکنند و مردم عادی نیز بیش از گذشته از آنچه در بیمارستان‌ها برایشان اتفاق افتاده، بگویند. اگرچه سازمان نظام‌پزشکی در گفت‌وگوهای پیش از این خود ادعا کرده‌اند این پرونده‌ها در مقایسه با کشورهای دیگر چندان نیست؛ اما نمودارهای آماری سازمان پزشکی‌قانونی در چند سال از افزایش این پرونده‌ها خبر می‌دهند. البته این افزایش در حدود هزار پرونده در هر سال و به صورت تدریجی است. روابط‌عمومی پزشکی‌قانونی نیز در گفت‌وگویی اشاره کرد عمدتا پرونده‌های قصور پزشکی افزایش چندانی نداشته‌اند و به میزان کمی در سال‌های مختلف تغییر کرده‌اند.

افزایش پرونده‌های خطای پزشکی یا افزایش جراحی‌های سنگین

تسلط و معروفیتی که پزشکان ایرانی در جراحی‌ها و محبوبیتی که به‌عنوان پزشکان حاذق و چیره‌دست حتی در کشورهای دیگر داشته‌اند؛ یعنی همان دلیلی که ابتدا کیارستمی خواست تا بی‌سروصدا در ایران بماند و تحت درمان قرار گیرد، دیگر فرو ریخت.

کوتاهی‌های پزشکی به‌سرعت در خبرها منعکس شد و کودکی که در شهر اصفهان پزشک معالجش بخیه او را به دلیل نا‌توانی خانواده‌اش در پرداخت هزینه بیمارستان دوباره باز کرد، انعکاس و برخورد فراوانی را از سوی مردم موجب شد. این در حالی بود که تا کمی پیش‌از‌آن وقتی مهران مدیری در یکی از سریال‌های خود به جامعه پزشکی انتقاد کرد، این پزشک‌ها بودند که این اقدام کارگردان تلویزیونی را ناشایست دانستند؛ اما با مرگ کیارستمی دیگر هیچ پزشکی حتی در مقابل فریاد کارگردان سینما بر سر پزشکان معالج کیارستمی که شما او را کشتید و با نادانی خود او را که تا مدتی پیش با من حرف می‌زد، از ما گرفتید، هیچ واکنشی نشان ندادند. تنها تعداد آمارهای پرونده‌های کوتاهی و خطای پزشکی که منتشر می‌شود، ذهن مردم را درگیر خود نکرده است؛ بلکه بیشتر آثار ناشایستی است که در خاطرات مردم به یادگار گذاشته شده و بسیاری از آنان در زندگی روزمره خود در برخورد با پزشکان‌شان یا رفتن به بیمارستان‌ها با آن مواجه شده‌اند و این تنها مربوط به امروز یا مرگ کیارستمی نبوده است.

کارگردان تلویزیونی دیگري نیز حدود ١٠ سال پیش همسرش نهاله را پس از جراحی برداشتن چربی‌های اضافه از دست داد. در آن زمان نیز به دلیل معروفیت نسبی که کارگردان داشت، مصاحبه‌ای با او شد و مدتی پس از مرگ همسرش از پزشک معالج شکایت کرده بود و مدعی شده بود همسرش پس از جراحی دچار خونریزی شده و پزشک حتی برای حاضر‌شدن دوباره بر بالین بیمار پس از تشخیص لخته خون نیز دیر اقدام می‌کند و در نهایت او و تنها دختر نوجوانش برای همیشه تنها می‌شوند.

ایرج خسرونیا، عضو هیئت‌مدیره نظام‌پزشکی تهران بزرگ درباره قصورهای پزشکی می‌گوید: ما در روز تا ٦٠ پرونده قصور پزشکی را با توجه به قَسَمی که خورده‌ایم، بررسی می‌کنیم و بسیاری بر اثر عارضه‌های بیماری است. تصور جامعه این است که هر مریض باید زنده از بیمارستان بیرون بیاید. این اشتباه است؛ اما اگر پزشکی خطا کرده، حتما محکوم می‌شود. او علت افزایش خطاهای پزشکی را افزایش تعداد جراحی‌های سنگین در کشور می‌داند و می‌گوید: «تا ١٥ سال پیش تا این اندازه جراحی‌های قلبی و مغزی در کشور صورت نمی‌گرفت و به تبع آن عوارض ناشی از جراحی‌ها تا این اندازه نبود».