دلایل سفر وزیرخارجه سعودی به واشنگتن

نخست: اعزام «عادل الجبیر» وزیر خارجه و سفیر سابق (عربستان) در واشنگتن به آمریکا جهت انجام ماموریتی «پیشگیرانه» که هدف از آن، محدود کردن هرگونه ضرری است که می‌تواند در نتیجه پیروزی ترامپ بر این کشور وارد شود و همچنین تقویت ائتلاف سابق بین دو کشور، که به مدت 80 سال ادامه داشته است.

دوم: عقد قرارداد با بیش از 12 شرکت روابط عمومی و استخدام بسیاری از شخصیت‌های آمریکایی فعال مانند وزراء و دیپلمات‌های سابق برای دفاع از منافع (عربستان) در رسانه‌های خبری و نهادهای سیاسی و اقتصادی آمریکا.

درخصوص مورد نخست می‌توان گفت که این مورد در دو بازدید الجبیر از کنگره طی 3 روز اخیر، که در راس هیاتی از جمله شامل «محمد آل شیخ» وزیر مشاور انجام شد، منعکس شده است. الجبیر در این بازدید با دو شخصیت ارشد و تاثیر گذار یعنی «جان مک‌کین» رئیس کمیته نیروهای مسلح در مجلس نمایندگان و سناتور «اروین هش» رئیس کمیته مالی در مجلس سنای آمریکا دیدار کرد. نکته قابل توجه این بود که شاهزاده «عبدالله بن فیصل بن ترکی آل‌سعود» سفیر آمریکا در واشنگتن از اعضای این هیات سعودی نبوده است.

ولی درخصوص مورد دوم باید گفت که شخصیت‌هایی مانند «دنیس راس» فرسناده سابق (رئیس‌جمهور آمریکا) در خاورمیانه و «زلمای خلیل‌زاده» سفیر اسبق در عراق استخدام شده‌اند تا نوک جنگ در کمپین روابط عمومی متناقض رئیس‌جمهور ترامپ باشند.

تمرکز الجبیر بر دو مجلس سنا و نمایندگان گام مهمی، هر چند دیرهنگام، محسوب می‌شود؛ زیرا این دو مجلس بودند که وتوی «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا برای جلوگیری از صدور قانون «عدالت علیه حامیان تروریسم» یا «جاستا» را خنثی کردند. این قانون به ضرر دیدگان از حملات یازدهم سپتامبر این مجوز را می‌دهد که از عربستان سعودی به دلیل حمایتش از «تروریسم» شکایت کنند.

این ماموریت الجبیر احتمالا دشوار است؛ زیرا جمهوری‌خواهان در حال حاضر به هر دو مجلس سیطره و اکثریت آن را در اختیار دارند و اینها پشت رئیس‌جمهور جدید صف کشیده‌اند و به‌خوبی می‌دانند که دولت‌های سعودی و قطر از خانم «هیلاری کلینتون» در انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت می‌کردند و به ستاد انتخاباتی وی کمک‌های مالی غیرمستقیمی کردند. پیام‌های الکترونیکی خانم کلینتون، که اخیرا فاش شده است، نشان می‌دهد که زمانی‌که وی وزیر خارجه بود، یک میلیون دلار از دولت قطر به حساب صندوق خیریه کلینتون کمک دریافت کرده است.

نکته قابل توجه دیگر این است که سفر الجبیر به واشنگتن در سایه تحولات خطرناکی انجام می‌شود که اخیرا در پرونده‌های سوریه، عراق و یمن حاصل شده است؛ نبردهای حلب سوریه و موصل عراق در اوج خود هستند از سوی دیگر، باید به سفر «جان کری» وزیر خارجه آمریکا به «مسقط» پایتخت عمان و دیدارش با هیات «انصارالله» اشاره کرده در چارچوب تلاش‌هایش برای پایان دادن به درگیری‌ها در یمن و مقدمه‌چینی برای ازسرگیری گفت‌وگوها انجام شد. این غیبت الجبیر از این تحولات شتابنده نشان دهنده این است که دولت سعودی عقب‌نشینی تدریجی را شروع کرده و روابطش با دولت جدید آمریکا را در صدر اولویت‌های خود قرار داده است.

الجبیر تجربه عمیقی در مسائل آمریکا دارد و این تجربیات را در آمریکا، زمانی‌که وی به عنوان سفیر کشورش در واشنگتن، فعالیت دیپلماتیک می‌کرد، کسب کرد. ولی بزرگی و ضخامت چالش‌هایی که الجبیر در ماموریت کنونی‌ش، از جمله خصومت قوی دو موسسه قدرت آمریکا یعنی مجلس سنا و مجلس نمایندگان از یک‌سو و از سوی دیگر، نهاد ریاست‌جمهوری، با آنها روبه‌رو است احتمال موفقیت را محدود می‌کند ولی چاره‌ای جز تلاش نیست