اسناد پارادایز؛ اسرار پناهگاه‌های مالیاتی ابرثروتمندان فاش شد

افشای حجم عظیمی از اسناد مالی نشان می‌دهد که چگونه صاحبان قدرت و ثروت‌های عظیم از جمله سرپرستی املاک شخصی ملکه بریتانیا مخفیانه سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در پناهگاه‌های مالیاتی فراساحل کرده‌اند.

این اسناد نشان می‌دهند وزیر بازرگانی دونالد ترامپ در شرکتی سهم داشته که با روسیه تجارت می‌کرده و مشمول تحریم‌های آمریکا بوده است.اسناد لو رفته که به آن لقب اسناد پارادایز یا بهشت داده شده حاوی ۱۳.۴ میلیون سند است که عمدتا از یک شرکت فراساحل به بیرون درز کرده است.

برنامه پانورامای بی‌بی‌سی بخشی از نزدیک به صد گروه خبری است که این اسناد را بررسی کرده‌اند.مثل اسناد پاناما که سال پیش منتشر شد، این اسناد به دست روزنامه آلمانی زودویچه تسایتونگ رسید که از کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌گاران کاوشگر خواست بر این تحقیقات نظارت کند.

افشاگری امروز بخش کوچکی از یک هفته افشاگری است که امور مالی و مالیاتی صدها فرد و شرکت را که در این اسناد آمده برملا می‌کند که بعضی از آنها ارتباطات نزدیکی با بریتانیا دارند.

بسیاری از مطالبی که منتشر خواهد شد بر این متمرکز است که چگونه سیاستمداران، شرکتهای چند ملیتی، چهره‌های سرشناس، و کسانی که سرمایه‌های عظیم دارند با استفاده از ساختار پیچیده‌ای از تراست‌ها، بنیادها و شرکت‌های صوری پول خود را از مسئولان مالیاتی مخفی می‌کنند یا معاملات خود را در هاله‌ای از مخفی‌کاری پنهان می‌کنند.


از موارد مهمی که تا به حال فاش شده به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

یکی از دستیاران جاستین ترودو نخست وزیر کانادا با فراساحل در ارتباط بوده و ممکن است مردم این کشور را از میلیون‌ها دلار مالیات محروم کرده باشد. این می‌تواند اسباب شرمساری جاستین ترودو شود که برای برچیدن پناهگاه‌های مالیاتی کوشش کرده است.

لرد اشکرافت، معاون سابق حزب محافظه‌کار بریتانیا و یکی از حامیان مالی مهم این حزب، ممکن است قوانین را در مورد اداره سرمایه‌گذاری‌های فراساحل نادیده گرفته باشد. مدارک دیگر نشان می‌دهند که او زمانی که عضو مجلس اعیان بود، معافیت مالیاتی کسانی را که منبع درامدشان خارج از کشور است، حفظ کرده بود علیرغم اینکه گزارش کرده محل اقامت دائم او از نظر مالیاتی بریتانیا است.

و سوالاتی که درباره خرید بخش عمده سهام باشگاه اورتون مطرح شده‌اند که سهامدار عمده آن فرهاد مشیری ثروتمند بریتانیایی-ایرانی است.

برخی از گروه‌های خبری که در این کار تحقیقاتی شرکت داشتند ممکن است بر حسب کشوری که برای آن گزارش می‌کنند موضوعات دیگری را منتشر کنند.

چرا اسم ملکه بریتانیا مطرح شده است؟

اسناد پارادایز نشان می‌دهند که سیزده میلیون دلار از دارایی شخصی ملکه بریتانیا در فراساحل سرمایه‌گذاری شده‌ است.این پول را سرپرستی املاک لنکستر ملکه بریتانیا، در حسابهایی در جزایر کیمن و برمودا سرمایه‌گذاری کرده است. سرپرستی املاک لنکستر پانصد میلیون پوند املاک شخصی، سرمایه‌گذاری و درآمد ملکه بریتانیا را اداره می‌کند.

این سرمایه‌گذاری اصلا غیرقانونی نیست و به این معنا نیست که ملکه بریتانیا مالیات نمی‌دهد اما این سوال را مطرح می‌کند که آیا او باید در تجارت‌های فراساحل سرمایه‌گذاری کند.

این سرمایه‌گذاری شامل سرمایه‌گذاری اندکی در خرید شرکت خرده فروشی برایت‌هاوس بصورت اجاره به شرط تملیک بوده، شرکتی که به سوء استفاده از فقرا متهم شده و همچنین سرمایه‌گذاری در مشروب‌فروشی زنجیره‌ای ترشرز که بعد ورشکست شد، ۱۷.۵ میلیون دلار بدهی مالیاتی بجا گذاشت و شش هزار نفر کارکنانش بیکار شدند.

سرپرستی املاک لنکستر ملکه بریتانیا می‌گوید در تصمیم‌گیری در حساب‌های فراساحل نقش نداشته و نشانه‌ای هم در دست نیست که ملکه بریتانیا از این سرمایه‌گذاری‌های خاص که از جانب او انجام شده مطلع بوده باشد.

سرپرستی املاک لنکستر پیشتر گفته بود که "بطور مرتب هر اقدام یا انصراف را زیر نظر دارد تا تاثیر منفی بر اعتبار" ملکه بریتانیا نداشته باشد. گفته می‌شود ملکه بریتانیا "علاقه خاصی" به این املاک دارد.

شرمساری برای ویلبر راس و دونالد ترامپ

ویلبر راس که در دهه ۱۹۹۰ دونالد ترامپ را از ورشکستگی نجات داد مزد این کارش را با سمت وزارت بازرگانی گرفت.

این اسناد نشان می‌دهند که آقای راس در یک شرکت کشتیرانی منافعی داشته است. این شرکت میلیون‌ها دلار در سال از حمل و نقل نفت و گاز برای یک شرکت روسی درآمد داشته و سهامداران این شرکت روسی، ولادیمیر پوتین، دامادش و دو روس دیگر هستند که مشمول تحریم‌های آمریکا شده‌اند.

این موضوع دوباره بحث ارتباط تیم آقای ترامپ با روسیه را مطرح خواهد کرد. ریاست جمهوری آقای ترامپ تحت تاثیر این اتهام است که تیم او با روسها ارتباطاتی داشته‌ تا بتوانند بر نتیجه انتخابات سال پیش ریاست جمهوری آمریکا تاثیر بگذارند. آقای ترامپ این اتهامات را بعنوان "خبر جعلی" تکذیب کرده است.

منبع این اطلاعات کجاست؟

بیشتر اطلاعاتی که منتشر شده و خواهد شد از اطلاعات داخلی شرکتی حقوقی در جزایر برمودا است به اسم اپل‌بی که در صدر ارائه‌کنندگان خدمات فراساحل است، شرکتی که به مشتریانش کمک می‌کند در حوزه‌های قضایی فراساحل که مالیات ندارند یا مالیات اندکی دارند فعالیت کنند.

این اطلاعات را روزنامه زودویچه تسایتونگ آلمان به دست آورده و منبعش را فاش نکرده است. این روزنامه و رسانه‌های خبری که با آن همکاری کرده‌اند می‌گویند انتشار این اسناد در جهت منافع عمومی است چرا که بارها انتشار اسناد دنیای فراساحل به افشای تخلف منتهی شده است.

شرکت اپل‌بی در واکنش به لو رفتن این اطلاعات گفته است از اینکه "هیچ شواهدی از تخلف وجود ندارد -چه از طرف خودش چه از طرف مشتریانش- راضی است" و "این شرکت کار غیرقانونی را بر نمی‌تابد."

مراکز مالی فراساحل چیست؟

مراکز مالی فراساحل در اصل به این معنی است که افراد یا شرکتها می‌توانند خارج از حوزه قضایی کشور خودشان، پول، اموال یا منفعت را به این حوزه‌های قضایی منتقل کنند و از مزیت مالیات کم بهره‌مند شوند.

مردم این حوزه‌های قضایی را به عنوان پناهگاه یا گریزگاه مالیاتی می‌شناسند، اسم دولتی‌تر آن مراکز مالی فراساحل است. آنها اکثرا جزایر کوچک، باثبات، قابل اعتماد و محرمانه‌ای هستند و از نظر اینکه چقدر با دقت تخلف‌ها را بررسی می‌کنند با هم فرق دارند.

بریتانیا یکی از بازیگران بزرگ است، نه فقط به دلیل سرزمین‌های ماورای دریا و زیر مجموعه‌های خود بلکه به این دلیل که بسیاری از وکلا، حسابداران و بانکداران سیتی- مرکز مالی لندن- در واقع برای فراساحل کار می‌کنند.

تجارت فراساحل برای ابرثروتمندان است. بروک هرینگتون نویسنده کتاب سرمایه بدون مرز، می‌گوید تجارت فراساحل برای یک درصد افراد ثروتمند دنیا نیست برای یک هزارم درصد ثروتمندان دنیا است. دارایی زیر پانصد هزار دلار نمی‌تواند هزینه برخورداری از خدمات فراساحل را تامین کند.

این چه تاثیری بر زندگی ما دارد و چرا باید برای ما مهم باشد؟

بحث از پول خیلی زیادی است. شرکت مشاوره بوستون می‌گوید در فراساحل ده تریلیون دلار پول نهفته است. این به اندازه مجموع تولید ناخالص داخلی بریتانیا، ژاپن و فرانسه است. البته این ممکن است تخمین محافظه‌کارانه‌ای باشد.

منتقدان فراساحل می‌گویند هدف اصلی فراساحل پنهان‌کاری است که راه را برای تخلف باز می کند و البته نابرابری مالی. آنها می‌گویند اقدام دولت‌ها برای مهار آن اغلب کند و بی‌اثر بوده است.

بروک هرینگتون می گوید وقتی ثروتمندان از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند، فقرا هزینه‌اش را می‌پردازند: "دولتها برای این که کارشان را انجام دهند به یک حداقل نیاز دارند و آنچه را که ثروتمندان و شرکتهای بزرگ به دولت نمی‌دهند با گرفتن از ما جبران می‌کند."

مگ هیلیررییس کمیته اموال عمومی پارلمان بریتانیا به بی‌بی‌سی گفت: "ما نیاز داریم ببینیم در فراساحل چه اتفاقی می‌افتد، اگر فراساحل محرمانه نبود بعضی از چیزها نمی‌توانست اتفاق بیفتد، ما به شفافیت نیاز داریم و به تابش نور آفتاب بر فراساحل."

چه دفاعی از فراساحل می‌شود؟

مراکز مالی فراساحل می گویند اگر این مراکز وجود نداشت دولتها در وضع مالیات هیچ محدودیتی نداشتند. آنها می‌گویند که سر گنج ننشسته‌اند بلکه کمک می‌کنند پول در کل دنیا در گردش باشد. باب ریچاردز -که وقتی بی‌بی‌سی با او گفتگو کرد هنوز وزیر اقتصاد برمودا بود- گفت این وظیفه او نیست مالیات کشورهای دیگر را جمع کند و خود کشورها باید این مسئله‌شان را حل کنند.

هم او هم هاوارد کوئیل سروزیر جزیره من، که بخشی بزرگی از اطلاعات لو رفته به آن مربوط می شود، تکذیب کردند که حوزه قضایی آنها پناهگاه مالیاتی هستند چرا که حوزه قضایی آنها مقررات خوبی دارد و کاملا در مقررات بین‌المللی مالی ادغام شده است.

شرکت اپل‌بی در گذشته گفته بود مراکز مالی فراساحل "مانع می‎شوند افراد قربانی جرم، فساد مالی و محکومیت شوند چرا که آنها را از دولت‌های رشوه‌خوار محافظت می‌کند."