نظارت بر مصوبات مجلس از وظایف وقت‌گیر شورای نگهبان است

هادی طحان نظیف، امروز(دوشنبه، ۱۸ بهمن) در سلسله نشست‌های تخصصی مجازی ایام الله دهه فجر با عنوان «چهل و دو سال پاسداری از شرع و قانون اساسی» که به‌همت سازمان بسیج اساتید استان اصفهان و با همکاری دانشگاه‌های اصفهان، صنعتی مالک اشتر، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه فنی شهید مهاجر برگزار شد، اظهار کرد: انقلاب اسلامی تنها استقرار نظام سیاسی به جای رژیم قبلی نبود، بلکه یک تلاش مقدس برای حاکمیت ارزش‌های الهی و اسلامی در ایران بود، تا زمینه نابودی قدرت‌های جهانی استعمارگر که به دنبال سلطه بر جهان بود، فراهم شود.

وی با بیان اینکه پیروزی انقلاب اسلامی ایران امید مستضعفان را در جهان زنده کرد و این امید را به وجود آورد که قدرت‌های ظالم پایدار نیستند و از بین رفتنی هستند، افزود: جمهوری اسلامی ایران از مرزهای جغرافیایی فراتر رفت و به یک حرکت جهانی رسید، بالندگی و اقتدار امروز جبهه جهانی مقاومت که متشکل از جوانان مؤمن است، مهر تأییدی بر این واقعیت است.

طحان نظیف با تأکید بر اینکه دشمنان از هیچ اقدامی برای شکست این نظام مقدس دریغ نکردند، اما امروز نظام اسلامی و مردم به‌صورت همه‌جانبه و تمام عیار سربلند هستند، گفت: امروز جمهوری اسلامی ایران به کشوری تبدیل شده که در کنار حفظ استقلال، موجودیت استکبار جهانی را به چالش کشیده است و قدرت‌های بزرگ به تأثیرگذاری ملت ایران در عرصه جهانی اعتراف می‌کنند.

قانون اساسی از سندهای پرافتخار انقلاب است

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه امروز جهان، ایران اسلامی را به جوانانی می‌شناسد که در عرصه‌های مختلف علمی، هنری و ورزشی می‌درخشند، بیان کرد: قانون اساسی یکی از سندهای پر افتخار این انقلاب است، این قانون تحول جامعه را در گرو مشارکت مردم می‌داند.

وی اظهار کرد: هدف از تشکیل شورای نگهبان را شاید بشود در دو سه گزاره خلاصه کرد؛ یکی از مهم‌ترین اهداف آن صیانت از موازین اسلامی و تضمین شرعی بودن نظام و دومین هدف، صیانت از قانون اساسی است.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: امام(ره) بعد از این‌که قانون اساسی رای می‌آورد و به تایید مردم می‌رسد، در کمتر دو سه ماه یعنی در اسفندماه ۵۸، اعضای فقیه را منصوب می‌کنند و بعد انتخابات برگزار می‌شود. اولین اقدام نمایندگان مجلس انتخاب شش حقوقدان است و در تاریخ ۲۶ تیر ۵۹ شورای نگهبان تشکیل می‌شود.

طحان نظیف گفت: در قانون اساسی ما یکی از نهادهایی که جزئیات زیادی نسبت به آن وجود دارد، شورای نگهبان است و اصول متعددی را شاهدیم؛ از اصل ۹۱ تا ۹۹ که شاید کمتر نهادی باشد که اینقدر اصل را به خود اختصاص داده باشد.

سخنگوی شورای نگهبان گفت: اصل ۴ قانون اساسی تاکید می‌کند تمام قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی سیاسی و غیر اینها باید براساس موازین اسلامی باشد. این اصل بر همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقرارت دیگر حاکم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است.

وی با تأکید بر این که نخبگان و مردم باید انس بیشتری با قانون اساسی داشته باشند، ادامه داد: وظایف شورای نگهبان وظایف متعددی است، مثلاً عضویت در شورای بازنگری و همه ۱۲ عضو شورای نگهبان عضو شورای بازنگری هستند، یا حضور در مراسم تحلیف رئیس جمهور که رئیس جمهور باید در مقابل نمایندگان مجلس و اعضای شورای نگهبان و رئیس قوه قضاییه این قسم را یاد کند.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: از مهم‌ترین وظایف شورای نگهبان نظارت بر قوانین است از حیث این که مصوبات مجلس خلاف شرع یا خلاف قانون اساسی نباشد، وظیفه دوم تفسیر قانون اساسی است. سومین وظیفه، نظارت بر انتخابات است.

وی افزود: یک وظیفه مهم شورای نگهبان نظارت بر قوانین و مقررات است. هر مصوبه‌ای مجلس شورای اسلامی طبیعتاً باید برای شورای نگهبان ارسال شود و شورای نگهبان هم زمان مشخصی دارد، براساس قانون اساسی ۱۰ روز فرصت دارد تا نسبت به مصوبه مجلس اظهار نظر کند و اگر شورای نگهبان نظرش را اعلام نکرد، خود به خود آن مصوبه تبدیل به قانون می‌شود.

نظیف ادامه داد: در کنار مصوبات مجلس و کمیسیون‌های داخلی مجلس، نظارت بر اساسنامه‌های مصوب هیئت وزیران بر عهده شورای نگهبان است که از دو جهت خلاف شرع و قانون اساسی است، دقت‌های فراوانی در شورای نگهبان نسبت به نظارت شرعی و قانون اساسی صورت می‌گیرد.

وی تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که متأسفانه کمتر گفتیم و گفته شده و کمتر شورای نگهبان را با آن می‌شناسند، همین وظیفه نظارت بر مصوبات مجلس و قوانین و مقررات است، در حالی‌که این وظیفه جاری ماست، یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دو جلسه مفصل چهارساعته در مورد مصوبات مجلس داریم که این غیر از جلساتی است که نهادهای مشورتی و کارشناسی برقرار می‌کنند.

نظیف ادامه داد: مثلاً پژوهشکده شورای نگهبان همین دیروز بعد از ظهر جلسه مجمع مشورتی حقوقی داشت که نظر خودش را به شورای نگهبان نسبت به مصوباتی که در دستور کار هستند، اعلام می‌کند. همزمان ما چنین جلسه‌ای را در قم داریم؛ مجمع مشورتی فقهی که طبیعتاً آن هم نظر خودش را از منظر شرعی نسبت به مصوبات اعلام می‌کند.

وی تأکید کرد: ما این‌ها را نگفتیم که تا این دو مرکز مشورتی فقهی و حقوقی مصوبه را بررسی نکند، اصلاً مصوبه در دستور کار شورای نگهبان قرار نمی‌گیرد.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: من یک مقداری از این کارها را بعد از عضویتم در صفحه اینستگرامی خودم در قالب گزارش به مردم که حدود ۸۸ گزارش تا حالا ارائه شده، منعکس می‌کنم، حتی برخی از حواشی جلسه یا برخی از استدلال‌هایی که شاید برای مردم یا نخبگان جذابیت داشته باشد و رسانه‌ها هم استقبال می‌کردند.

وی افزود: برای خودم ابتدا جالب و جذاب بود که شورای نگهبان به شدت نسبت به حقوق مردم حساسیت دارد هم به لحاظ شرعی هم به لحاظ قانون اساسی یعنی شورای نگهبان نسبت به قانون اساسی حساسیت دارد چون شرع و قانون اساسی ما نسبت به قانون اساسی حساسیت دارد.

نظیف گفت: ملاک نظارت شورای نگهبان موازین شرعی و اصول قانون اساسی، تفاسیر شورای نگهبان و سیاست‌های کلی نظام است.

طحان نظیف بیان کرد: تمام نظرات شورای نگهبان از ابتدای انقلاب تاکنون بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان در پژوهشکده شورای نگهبان وجود دارد که مردم می‌توانند ببینند. همچنین کاری که اخیراً انجام می‌شود استدلال مخالفین و موافقین بر روی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان است.

وی ادامه داد: غیر از نظارت بر مصوبات مجلس یکی دیگر از وظایف شورای نگهبان نظارت شرعی است، مثلا نظارت بر قوانین قبل انقلاب یا حتی ممکن است بعضی از مواقع در مقام اجرا برداشت‌های خلاف شرعی داشته باشد نظارت بر قوانین بعد از انقلاب، نظارت بر مصوبات دولتی، بخشنامه‌ها و آیین نامه‌ها و یکی از وجوه قابل افتخار قانون اساسی ماست که هر شهروندی می‌تواند اگر مصوبه‌ای را خلاف شرع ببیند به دیوان عدالت اداری به‌عنوان شهروند جمهوری اسلامی ایران شکایت کند.

طحان نظیف بیان کرد: هر قانونی نیاز به تفسیر دارد که تفسیر قانون اساسی در کشور ما بر عهده شورای نگهبان است و شورای نگهبان از ابتدای انقلاب تاکنون تفاسیر متعددی نسبت به اصول قانون اساسی دارد.

سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: آخرین وظیفه نظارت بر انتخابات است که البته شورای نگهبان به این وظیفه بیشتر شناخته می‌شود، در حالی که وظایف قبلی و خصوصاً اولین وظیفه خیلی وقت بیشتری از شورای نگهبان را به خود اختصاص می‌دهد، ولی نظارت بر انتخابات طبیعتاً هر دو سه سال یکبار که ما انتخابات داریم انجام می‌شود. شورای نگهبان ناظر انتخابات ریاست جمهوری، خبرگان، مجلس شورای اسلامی و همه‌پرسی بوده و نظارت بر انتخابات شورای شهر و روستا بر عهده خود مجلس است.