قدردانی وزیر خارجه لهستان از میزبانی ایران از آوارگان لهستانی‌ در ۸۰ سال پیش

زبیگنیو رائو وزیر خارجه لهستان طی سخنانی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه " به سوی امید" اظهار داشت: این نمایشگاه بازگو کننده داستان ادیسه ۱۲۰ هزار لهستانی است که در طول جنگ جهانی دوم به ایران آمدند. این داستان هم در ایران و هم در لهستان به خوبی شناخته شده است. مورد دیگری که به خوبی در خاطره ها باقی مانده است، کمک های سخاوتمندانه ایرانیان است که جان هزاران لهستانی را نجات داد؛ لهستانی هایی که پس از دو سال در اردوگاه های کار اجباری شوروی از نظر جسمی خسته شده بودند.

وی تصریح کرد: اما این نمایشگاه تنها برای زنده نگه داشتن خاطره آن اتفاقات نیست. آنچه به همان اندازه اهمیت دارد این است که تاریخچه ای گسترده تر از آن نشان داده شود. روایت های موجود در خصوص جنگ جهانی دوم اغلب به نشان دادن تصویری از دو اردوگاه به ویژه متحدین و متفقین که علیه یکدیگر می جنگیدند محدود می شود. این موضوع این واقعیت مهم را نادیده می گیرد که هیتلر در طول دو سال اول با استالین متحد بود و جنگ جهانی دوم با تهاجم مشترک آلمان و شوروی به لهستان آغاز شد و این اشغالگران شوروی بودند که میلیون ها لهستانی را به سیبری و آسیای مرکزی تبعید کردند، جایی که ده ها هزار نفر بر اثر گرسنگی و شرایط زندگی غیرانسانی جان خود را از دست دادند.

این دیپلمات لهستانی همچنین بیان کرد: تنها پس از حمله آلمان نازی به متحد خود شوروی در سال ۱۹۴۱ بود که بازماندگان لهستانی از اردوگاه های کار اجباری آزاد شدند تا لشگرهای نظامی تشکیل دهند و در کنار ارتشِ شوروی بجنگند. اما آموزش نظامی آن ها به دلیل کمبود شدید غذا، دارو و لباس باید متوقف می شد. ژنرال ولادیسلاف آندِرس که فرماندهی ارتش لهستان را بر عهده داشت، چاره ای نداشت جز اینکه مردمش را به ایران بفرستد و بعدها به نیروهای متفقین در خاورمیانه بپیوندد. این تخلیه نیرو در ماه های آوریل و اوت ۱۹۴۲ صورت گرفت. در کل حدود ۱۲۰ هزار نفر وارد ایران شدند و این تعداد شامل ۲۰ هزار کودک می شد.

وی با اشاره به این که بخش اصلی این نمایشگاه حاوی اطلاعاتی اجمالی درباره زندگی لهستانی ها در ایران است، گفت: در تهران، یک مرکز مطالعه فارسی توسط استادانِ دانشگاه های لِویو و ویلنیوس ایجاد شد، قطعاتِ موسیقیِ پیانو سازماندهی گردید، و مغازه‌ ها و رستوران های لهستانی افتتاح شد. اصفهان به «شهر کودکان لهستانی» معروف شد، چرا که میزبان بیش از ۲۵۰۰ کودک لهستانی بود که اکثراً یتیم بودند اما توانستند به مدرسه بازگردند، با همسالان خود دوست شوند و در جنبش پیشاهنگی که رو به رشد بود شرکت کنند.

وزیر خارجه لهستان اظهار داشت: تا سال ۱۹۴۵ بیشتر لهستانی ها ایران را ترک کردند. تنها تعداد کمی از آنها به خانه بازگشتند. با پایان جنگ، سربازان ژنرال آندِرس از سوی کشورهای جماهیر شوروی دشمن محسوب می شدند و بنابراین مجددا باید سرپناهی می یافتند- بیشتر آنها به استرالیا، کانادا، مکزیک، نیوزیلند و بریتانیا رفتند. امروز افتخارِ شرفیابی به حضورِ سفیرانِ این کشورها را در جَمعِمان دارم. این موقعیتِ مناسبی است تا ما دوباره بابت مهمان نوازی ۸۰ سال پیش کشورهای شما نسبت به لهستانی ها صمیمانه از شما قدردانی کنیم.

وی افزود: چند ده لهستانی تصمیم گرفتند در ایران بمانند. آن ها در اینجا خانه و زندگی درست کردند و خانواده تشکیل دادند. امروز مفتخر هستم که به برخی از نوادگانشان خوشامد بگویم. اجازه دهید از آنها به خاطر گرامی داشتن میراث لهستانی شان و حفظ خاطره آن اتفاقات گذشته تشکر کنم.

این دیپلمات لهستانی در پایان ابراز داشت: حفظ خاطره تجربیات گذشته نیز اهمیت دارد چرا که این خاطرات بازگو کننده جایگاه امروزی لهستان و چیزی است که لهستان از آن حمایت می کند. این تجربه ها و نه تعصبات، بر انتخاب ها و درک ما از زمان حال تاثیر گذار است. امروز جنگ در اوکراین بار دیگر شهادت می دهد که این درس تاریخی همچنان کاملاً معتبر است. و دِگر بار، ما وحدت و همبستگیِ فوق العاده بین المللی را در پاسخ به نفرت و خشونت شاهد هستیم. اجازه دهید که این، تجربه ای سازنده و اصلی برای نسل حاضر و نسل های آتی باشد.